Universele liefdesverhalen in ANNE+

In de eerste aflevering van ANNE+ verhuist Anne met haar jeugdliefde Lily naar Amsterdam om te gaan studeren. In deze omgeving met nieuwe mensen, uitdagingen en prikkelingen loopt deze eerste grote liefde stuk. In aflevering drie wordt Anne halsoverkop verliefd op Sophie, met wie ze een enorme klik meent te voelen hoewel ze haar maar een paar keer heeft ontmoet. En natuurlijk loopt het uit op een pijnlijke afwijzing.

Zo gaat iedere aflevering van de onlineserie ANNE+ over een herkenbare ervaring uit de liefde. Dat Anne lesbisch is, is slechts een bijzaak. Dit eenvoudige maar treffende uitgangspunt kwam spontaan op bij scenarioschrijver Maud Wiemeijer tijdens een vakantie in Indonesië in 2015. Ze zette meteen haar gedachten op papier en stuurde ze op naar regisseur Valerie Bisscheroux, met wie ze al vaker had gebrainstormd over filmplannen. Maud zat in haar laatste jaar Theaterwetenschappen aan de UvA, Valerie deed de Filmacademie, en ze waren op zoek naar iets waarmee ze zich aan de wereld konden presenteren. 

Drie jaar later is ANNE+ een serie van zes afleveringen van 11 minuten, die in première gaat tijdens het Nederlands Filmfestival, dit najaar online verschijnt en in 3Lab op televisie wordt vertoond. Het plan heeft een lange weg afgelegd, maar de twee jonge makers zijn nooit afgeweken van hun oorspronkelijke concept. “Wij zagen in Nederlandse films en series te weinig lesbische personages, zeker niet waarbij dat verder geen thema was. Het gaat altijd over een coming out of een verboden liefde, of anders is ze de beste vriendin van de hetero-hoofdpersoon”, vertelt Maud op het zonovergoten terras van De Ysbreeker in Amstedam. “Het belangrijke van ANNE+ is dat Anne’s geaardheid een gegeven is en niet de plotlijn. Het gaat gewoon over Anne en haar relaties.”

Valerie vult aan: “Wij zijn veel bezig met LGBT-issues. Doordat we die verhalen van dichtbij kennen, kunnen we dat heel genuanceerd vertellen.  Maar liefdesverhalen zijn universeel en staan los van landgrenzen en seksuele oriëntatie.”

‘Relatable’

Iedere aflevering gaat over een nieuwe liefde die op Anne’s pad komt en hoe die ervaring haar vormt. “De verschillende meisjes met wie Anne door de jaren iets heeft, laten verschillende kanten van haar zien”, legt Valerie uit. “Het gaat over dat wie je bent wordt bepaald door met wie je bent.” Voor inspiratie konden Maud en Valerie veel putten uit hun eigen ervaringen en die van hun vrienden. “Ik heb er geen enkel personage in gestopt dat letterlijk één persoon is uit mijn leven”, zegt Maud. “Maar natuurlijk, iedereen die we spraken heeft wel zo’n onbeantwoorde liefde gehad. Het zou wat zijn als je dat niet hebt gehad. Wat het interessant maakt, is hóe het gebeurt en hoe Anne daarop reageert. Het gaat over haar keuzes, haar twijfels. Ze is niet perfect. Ze is heel menselijk. Ze kan voor iemand vallen, wat op niks is gebaseerd. Ze kan zich laten meeslepen door dingen en enorm tegen mensen uitvallen.  ANNE+ is wat dat betreft heel character driven. Het gaat erom hoe relatable Anne is.”

Hoewel de verhalen een universeel karakter moesten hebben, wilden de makers LGBT-issues niet uit de weg gaan. Maud: “We hebben het erover gehad om een aflevering te doen waarin Anne verliefd wordt op een hetero meisje. Maar dat is een cliché-grap van lesbisch zijn: begin nooit aan een hetero meisje dat het een keer met een meisje wil uitproberen, want je wordt alleen maar gekwetst. Dat was voor ons een te vermoeiend verhaaltje.” Valerie: “Toen hebben we dat omgevormd naar een verhaal over een meisje, Sara, dat op vrouwen valt en daar nog niet vooruit durft te komen. Hier gaat het dus wel om een coming out, maar dan verteld via een ander personage. Het gaat over de impact die dit heeft op Anne, die al jaren uit de kast is. Dat is iets wat we herkennen van mensen om ons heen of van onszelf van vroeger. Zo maak je een combinatie van je eigen ervaringen en die van anderen en probeer je ze in de verhaallijn van Anne te gieten. Er is een scène waarin Anne hand in hand over straat wil lopen, met Sara die dat niet durft. Maar ik denk dat het ook over iets universeels gaat, over twee mensen die heel graag bij elkaar willen zijn, maar waar de timing verkeerd is.”

Maud: “Er zit ook een scène in waarin Anne op straat een meisje zoent en ze worden nageroepen. Daar hebben we niet een heel zwaar moment van gemaakt, maar zoiets gebeurt vaak. We wilden niet dat ANNE+ zou plaatsvinden in een utopische wereld waarin geen homofobie bestaat.” Valerie: “Dat is dan iets dat hetero’s minder snel zullen tegenkomen. Het is voor onze doelgroep herkenbaar, maar laat ook zien wat er speelt aan mensen die niet gay zijn.”

Dynamisch duo

“Ik begon te schrijven. Valerie las mee”, vertelt Maud over hun samenwerking. “Zo pingpongden we de hele tijd. Valerie is goed in vragen stellen waar ze zelf misschien het antwoord al op weet, maar waardoor ik ging nadenken wat ik met een scène bedoelde. Als je dat niet kunt verwoorden moet het anders. Dat vond ik altijd heel fijn.”

Valerie: “In het begin waren we heel erg aan het zoeken naar de vertelconstructie. Het moet goed in elkaar zitten. Daarna ga je op zoek naar de toon. Toen we dat eenmaal aanvoelden, ging het veel makkelijker. Nu zie ik veel sneller voor me wat een scène kan doen. Ook omdat je al gedraaid hebt. Soms is het een beat of een moment waarvan je denkt: daar kun je iets anders mee doen. Soms is het een beeld dat ik in mijn hoofd heb dat ik heel tof zou vinden om in de serie te verwerken en dat geef ik dan aan Maud mee. Een scène waarin Anne huilend in bed ligt naast Lily is zo ontstaan. Maud wilde dat er een breekmoment van Anne zou komen en ik vond het interessant om dat naast Lily te laten gebeuren.”


Maud Wiemeijer (links) en Valerie Bisscheroux (foto Bart Juttmann)

Maud: “Ik was altijd op de set, maar ik had daar verder geen rol. Dan is het gewoon aan Valerie. We gingen wel van tevoren door de scripts, om helder te krijgen wat ik schreef en wat ik daarmee bedoelde. Ik zat ook bij de montage, omdat de afleveringen moesten worden teruggebracht van vijftien naar elf minuten, dus er moest flink geknipt worden. Valerie betrok mij daarbij.”

Ook besloten ze samen over de casting. Valerie: “Toen we het hadden over wie Anne zou moeten zijn, riepen we eigenlijk meteen al in koor: Hannah van Vliet. We hadden haar gezien in de musical ‘De tweeling’ en een korte film, Brocante.” Maud: “Ik dacht, dit is haar zijn en haar uitstraling. Dit is Anne. Gelukkig was ze meteen enthousiast. Toen was het nog een klein ideetje voor een webserietje. Het is inmiddels totaal uit de hand gelopen.”

Jungle

Oorspronkelijk wilden Maud en Valerie de serie al draaien in de zomer van 2016, met een kleine cast en crew uit het persoonlijke netwerk en op vrijwillige basis. Maar omdat ze veel potentie in het plan zagen, besloten ze extra de tijd te nemen. In juni 2017 lanceerden ze een teaser. Daarna ging het rollen. Valerie: “Die teaser is voor bijna niks gemaakt. Op basis daarvan hebben we een aanvraag gedaan bij het Amsterdams Fonds voor de Kunst en het TRUT Fonds (voor ‘kleinschalige, niet commerciele potten- en flikkerprojecten’) en een paar duizend euro gekregen. Daar hebben we de eerste twee afleveringen voor gedaan, waar iedereen op vrijwillige basis aan heeft meegewerkt. Toen was het geld meer dan op, en zijn we een Crowdfunding opgestart. Het streefbedrag hebben we binnen een week gehaald, en uiteindelijk hebben we met de hele campagne meer dan 20.000 euro opgehaald. Dat was heel mooi. Ondertussen waren we in gesprek met Millstreet Films en BNNVARA.”

Naast financiën zorgde Millstreet Films voor professionele productie en distributie en BNNVARA voor dramaturgische ondersteuning en een plekje in 3Lab. Maud: “Als jonge scenarioschrijver is het heel moeilijk om je weg te vinden door de jungle van omroepen en fondsen, dus we dachten, dan doen we het zelf wel. We hebben de teaser gemaakt. Er zaten maar drie zinnen in, dus voor mij als scenarioschrijver was het niet al te ingewikkeld, maar mensen zien iets – het gevoel, de kwaliteit – en dan kun je verder. Dat was een hele belangrijke keuze. We hebben het nog steeds voor heel weinig geld gedraaid en we er zelf vrijwel niks aan over gehouden. En ja, dat is een beetje zuur, maar zo moet je toch beginnen als jonge maker.”

Première

Inmiddels is ANNE+ geselecteerd voor de debuutcompetitie van het NFF. Maud: “Het festival kwam met het idee om ons een première te geven, in de grote zaal van de Stadsschouwburg Utrecht. Een echte première première.” Valerie: “We zijn heel blij om te zien hoeveel aandacht het krijgt. De tickets voor de première waren binnen een dag uitverkocht.”  Maud: “We hebben ook negatieve aandacht gekregen. Veel mensen zeggen: ‘Wat is dit voor gezeur? Twintig jaar geleden was er al een lesbisch koppel in Goede Tijden Slechte Tijden!’ Maar wat zegt dat nu over een 21-jarig meisje in 2018? ANNE+ mikt toch op een beetje bewustwording.” Valerie: “We hopen dat mensen het op tv zien voorbijkomen en beseffen dat ze dit te weinig zien.”

Inmiddels werkt het duo aan een pitch voor het tweede seizoen van ANNE+, maar ook aan series met een totaal ander thema. In ieder geval altijd met LGBT-representatie. “We zijn nu met iets thriller-achtigs bezig”, zegt Valerie. “We vinden het leuk om naast de coming of age andere genres te verkennen.” Maud: “We voelen wel dat dit voor ons het moment is om door te pakken.”

Wat voor adviezen kunnen de jonge filmmakers geven? Valerie: “Veel tijd investeren. Je krijgt veel dichte deuren, maar er gaan er ook een heleboel open als je doorzet. En je krijgt in het begin geen geld – hopelijk komt dat er voor ons nu aan. Wij hebben veel geïnvesteerd, omdat we het leuk vinden en belangrijk om te doen.” Maud: “Je eerste project moet iets zijn waarin je gelooft. Waar je helemaal achter kunt staan en kunt beargumenteren waarom het gemaakt moet worden. Vecht ervoor. Laat je vooral niet omverblazen. En geduld hebben!”

Wat zoek je?