Roofbouw op scenario’s

Op bezoek laatst bij een van de Fondsen die film en televisie financieel ondersteunen werd mij door de directeur de buitengewoon wezenlijke vraag gesteld: ‘hoe krijgen we betere scenario’s?’, met daar meteen achteraan de vraag: ‘wat kunnen wij als overheidsfonds doen om betere scenario’s te krijgen’. ‘Nóg betere scenario’s bedoel je’, voegde ik er haastig aan toe. ‘Uiteraard’.

Een wezenlijke vraag waar we binnen het Netwerk-bestuur de komende tijd onze hoofden over gaan breken, hopelijk met hulp van de leden die via e-mail mee kunnen denken. Een kant-en-klaar plan had ik niet. Minder gratuite wedstrijden, meer tijd voor het schrijven, minder belachelijke omroep-deadlines, meer initiatieven om schrijversideeën mogelijk maken, meer training on-the-job. Een aantal van dit soort gedachten passeerden de revue in dat gesprek. Maar er was één gedachtegang die ik te berde bracht, waar de personen aan de andere kant van de tafel nog nooit bij hadden stilgestaan, en die al een tijdje door mijn hoofd spookt: zien wij – en dat geldt met name voor televisiedrama – wel in volle glorie het hele scenario dat is geschreven?

De laatste tijd is mijn mantra in meetings met overheden en Fondsen: er wordt structureel roofbouw op scenario’s gepleegd. Ook op de crews trouwens, maar dat is even een andere kwestie. Vijftig minuten televisiedrama, een gewone serie bijvoorbeeld (even zonder geld van het Mediafonds gedacht) wordt gemaakt voor 250.000 euro. Of het nu een politiedrama met actie is, een historisch drama in de jaren ‘60 of welk ander idee dan ook. Er wordt niet begroot op wat een scenario zou moeten kosten, er word begroot en gefilmd op dat wat voorradig is aan budget.

Het heeft geen zin om te vergelijken met House Of Cards (10 miljoen dollar per aflevering of een doorsnee Amazon crime-serie van 2 miljoen dollar) maar ik doe het toch even. Zelden tot nooit zullen de producent en de regisseur in Nederland in staat zijn dat wat er op papier staat op het scherm te krijgen. Roofbouw op het scenario: begrafenissen van geliefde personages met kerken ‘vol’ 23 figuranten, grootse bruiloften waar ‘alle’ negentien familieleden van beide families aanwezig zijn, persconferenties voor een ‘gekkenhuis van de pers’ met drie journalisten en twee fotografen, een achtervolgingsscène in één dag, nachtscènes die dag-scènes moeten worden, een scène in de regen?

Ja, maar alleen als het echt regent, en dan zwijg ik over alle onzichtbare roofbouw die het gevolg is van maar twee shots voor een scène kunnen draaien, van vijftig minuten in vier of vijf dagen erop knallen. Het televisiepubliek ziet zelden tot nooit het scenario dat is geschreven. Alles wordt altijd kleiner, nooit groter.