Lauwe kroketten

Terwijl in de VS een staking van scenaristen bezig is, vecht het Netwerk Scenarioschrijvers in Den Haag om de investerings-verplichting erdoor te krijgen, strijden we voor eerlijke rechtenbetaling vanuit de streamers en praten we bij het Filmfonds mee hoe de consulentenchaos daar te bedwingen is. Alsof het gevecht om überhaupt iets te maken en geld te verdienen niet al zwaar genoeg is. Toen ik net begon met schrijven leek dit toch echt anders.

In 2002, fris uit de film-academie, maakte ik mijn afspraken vaak in het zwembad. Dan zwom ik met een regisseur of collega-schrijver heen en weer in de zon. We bespraken onze artistieke ambities en hadden het over geld verdienen. De route naar kwaliteitsfilms en hartsprojecten was ingewikkeld en kostte tijd en aandacht, maar geld verdienen was relatief makkelijk.

Ik deelde met iedereen mijn beproefde methode van drie stappen: 1) Pitch een willekeurig plan aan een producent; 2) Wacht tot de producent over zijn eigen goede ideeën begint; 3) Speel geïnteresseerd en bied aan om dat voor een klein bedrag uit te werken. Negen van de tien keer liep je met een paar duizend euro de deur uit. In ruil hoefde je alleen maar wat standaardzinnen op papier te zetten. Als de producent in kwestie ‘naar een idee van zichzelf’ op de voorpagina las, smolt die ter plaatse.

Aandeelhouders en multinationals

Die tijden zijn helaas veranderd. Producenten maken nu het liefst alleen wat ze zelf bedenken. Deels vanuit zelfoverschatting, maar meer voor de winst van de aandeelhouders van hun overkoepelende multinationals.

Producenten zijn creatieve fabrieken en hebben teams in dienst die de hele dag serie- en filmconcepten bedenken. In de ene kamer leest iemand boeken die bewerkt kunnen worden, in de andere zoekt iemand naar remake opties, de vormgever zit klaar om alles in een prachtig format te gieten en tijdens de lunch in een semi hippe kantine met lauwe kroketten bespreken ze wat er speelt.

Het maakt niet uit dat het plan over de DJ die een drugskartel runt niet doorgaat, want de remake van die Spaanse queer-serie over inbreken valt goed

Geen jeugd, want dat koopt geen hond. Dertigers zijn perfect en harde ‘crime’ uit de Randstad verkoopt altijd. Met grote stapels proefballonnen wordt vervolgens de ronde gedaan langs omroepen en streamers. Het maakt niet uit dat het plan over de DJ die een drugskartel runt niet doorgaat, want de remake van die Spaanse queer-serie over inbreken valt goed. Beet. Er is een serie verkocht, er is een uitzenddatum bepaald en de publiekslieveling is gecast. Er zijn alleen nog geen scenarioschrijvers.

Met de komst van de streamers lijkt de snelle verkoop het nieuwe en enige businessmodel. De NPO doet hier trouwens net zo hard aan mee en laat zich ook inpakken door beloftes. De ene na de andere lege huls wordt besteld en producenten klagen vervolgens over hun zelf gecreëerde probleem. Er zijn geen geschikte schrijvers. Of schrijvers hebben geen tijd. Dat is natuurlijk allemaal onzin. Er zijn geschikte schrijvers zat. Maar als je de hele dag bezig bent met winst maken voor je multinationalbaas, vervreemd je van de scenarioschrijvers die uiteindelijk de essentiële inhoud moeten leveren.

Hoe meer mislukte series zich opstapelen hoe beter. De industrie zal er niet van instorten. De blik zal er wel van worden verlegd

Maar nu het dilemma. Ondanks dat dit belachelijke model zou moeten stoppen, willen wij als scenarioschrijvers wel graag schrijven. Wij willen die kans en we willen dat geld. Daarom heb ik een nieuwe methode in drie stappen bedacht. 1) Pitch willekeurige plannen bij een producent; 2) Wacht tot ze over hun stomme net verkochte serie beginnen; 3) Hou ze aan het lijntje tot ze geen andere opties hebben, vraag de hoofdprijs en doe zo weinig mogelijk.

Want… hoe meer mislukte series zich opstapelen hoe beter. De industrie zal er niet van instorten. De blik zal er wel van worden verlegd. Uiteindelijk zal iedereen weer terugkomen bij de basis. Je ontwikkelt een plan niet om het snel te verkopen voor de winst van de aandeelhouders, maar vanuit de passie van een maker. Zelf ga ik ondertussen weer proberen om zo veel mogelijk afspraken in het zwembad te maken. Dat is sowieso altijd een goed idee.