Get an agent
Het zijn lastige tijden voor schrijvers en journalisten. Auteurs bevinden zich in een kwetsbare positie tegenover uitgevers en exploitanten. De afhankelijke positie van de auteurs in een relatief kleine wereld maakt de barrière om actie te ondernemen tegen onwillige opdrachtgevers hoog.
Sinds 1990 biedt Stichting Rechtshulp Auteurs (SRA) financiële ondersteuning aan schrijvers, vertalers en journalisten, waardoor een gang naar juridische hulp, bemiddeling, deurwaarders of de rechtbank beter binnen bereik ligt. In mijn korte tijd als bestuurslid voor de SRA heb ik veel zaken voorbij zien komen. Het betreft vaak conflicten tussen auteurs en exploitanten over royalty’s, plagiaat en schendingen van het auteursrecht.
Audiovisuele auteurs weten – zij het in mindere mate – ook hun weg te vinden naar de SRA. Toch zijn het er relatief minder dan uit de andere disciplines. Hoe dat zo? Het is echt niet zo dat er niets voorvalt in deze tak van sport; integendeel zelfs. Het valt wellicht te verklaren doordat de meeste scenaristen best wat belangenbehartigers tot hun beschikking hebben.
De meeste scenaristen weten goede afspraken te maken aan de voorkant; via hun agenten, binnen de individuele contractpraktijk. Het Contractenbureau (CB) sluit mooie contracten af waarin honoraria, vergoedingen en andere (auteurs-rechtelijke) afspraken worden vastgelegd. Met ruim 150 aangesloten auteurs is het Contractenbureau een grote, onmisbare speler geworden in het veld.
De meeste zaken die door audiovisuele auteurs aan het SRA worden voorgelegd zijn echter zonder agent, Contractenbureau of externe juridische vertegenwoordiging tot stand gekomen of zouden eigenlijk in de overlegsfeer tussen producent en agent moeten worden opgelost. Dit betreft echt niet alleen beginnende scenaristen. Tegen deze groep zou ik graag willen zeggen: neem een agent of advocaat, of kom eens langs bij het Contractenbureau.
De scenaristen zijn ook goed vertegenwoordigd door hun beroepsorganisatie, het Netwerk Scenarioschrijvers. Dat is structureel in overleg met instituten als NPO, producentenverenigingen, CBO’s en het Filmfonds en draagt daarmee sterk bij aan de professionalisering van de beroepsgroep. Het Netwerk is bereikbaar voor (juridisch) advies en weet scenaristen door te verwijzen naar de relevante partijen.
Tel bij SRA, CB en het Netwerk de audiovisuele vertegenwoordiging door Lira op, ook wat betreft de collectieve belangenbehartiging, en je mag gerust concluderen dat de scenaristen best wat in handen hebben om hun positie te waarborgen.