Een sketch mag niet kabbelen

Simon (1973) en David Groen (1979) maken al van kinds af aan komische video’s en zijn nooit meer opgehouden met samenwerken. Ze schrijven, regisseren, produceren, monteren en spelen in hun eigen sketches, die ze onder andere maken voor Het Klokhuis. Sinds kort is daar een eigen sketchkomedieprogramma voor Zapp bijgekomen, Vlogmania, waarin ze op luchtige wijze de draak steken met YouTubers. Hoe verdelen de twee broers de taken? Aan welke wetten moet een goede sketch voldoen? En wat zijn de voor- en nadelen van alles in eigen hand houden?

Simon: “Als kind maakten we filmpjes met een van de eerste videocamera’s, zo’n ding met een aparte VHS-Recorder op je schouder. Die monteerden we met behulp van twee videorecorders. In die filmpjes deden we vaak James Bond na, of andere actiefilms.”
David: “En we speelden zelf de hoofdrol. Ik weet dat Simon een keer in een filmpje de meterstanden kwam opnemen en ik speelde dan een vrouw die hem ging verleiden en meenam naar de slaapkamer. Onder de deken lag een geweer en dan schoot ik hem in de buik.”
Simon: “Die filmpjes waren meestal vrij absurdistisch, zonder dat we het zelf doorhadden. We realiseerden ons achteraf vaak pas dat het grappig was.”

Hoe hebben jullie de stap gezet van hobbyprojecten naar samenwerken op professioneel niveau?
David: “Simon heeft toneelschool gedaan en ik heb regie gestudeerd op de HKU. Daar heb ik voor mijn eindexamenfilm een serie sketches gemaakt. Die hebben we los van elkaar op YouTube gezet. YouTube bestond toen nog niet zo lang en was helemaal niet zo groot als het nu is, maar toch werden die video’s heel goed bekeken. Door dit succes kregen we de vraag of we voor de talkshow Jensen! sketches wilden maken.”
Simon: “Daarvoor hebben we denk ik wel honderd filmpjes gemaakt, die we ook allemaal online hebben gezet.”
David: “Sommige van die filmpjes werden heel goed bekeken, ook internationaal. Dat gaf ons het idee dat er wel een publiek was voor wat wij wilden maken.”

Jullie zijn zelf begonnen op YouTube. Nu nemen jullie vloggers op de hak in Vlogmania. Hoe kijken jullie tegen de huidige generatie YouTubers aan?
David: “Met jaloezie! Als ik zie dat iemand als Dylan Haegens miljoenen views haalt met zijn sketches, dan denk ik weleens: hadden we tien jaar geleden maar doorgezet, dan hadden we er een stuk eerder bij kunnen zijn dan Dylan Haegens.”
Simon: “Het was toen nog heel moeilijk om echt als YouTuber door te breken, pas later gingen mensen hun eigen kanaal beheren.”
David: “Voor ons wat het meer een springplank naar het maken van sketches voor tv.”

Hoe is het idee voor Vlogmania ontstaan?
David: “De NTR vroeg of we een komedieserie konden bedenken over iets dat kinderen aanspreekt. Toen dachten we meteen aan vloggers. Zodra we erover gingen praten, merkten wij dat we daar genoeg ergernis bij voelden om er iets over te maken. Er zijn natuurlijk heel veel idiote vloggers, dus dat is een goede bron voor komedie.”
Simon: “En we vinden het leuk om volwassenen in de zeik te nemen en te laten zien dat grote mensen ook heel onvolwassen zijn.”  
David: “We horen vaak dat ouders Vlogmania met hun kinderen meekijken, omdat die dubbele laag erin zit. Dat vinden wijzelf ook het leukst om te maken.”

Waar moet een goede sketch aan voldoen?
Simon: “Je hebt een sterke set-up nodig. Het is belangrijk dat je als kijker direct voelt waar de grap zit, omdat je een situatie of een bepaald personage herkent. En er moet een hoge grapdichtheid in zitten, een sketch mag niet kabbelen.”
David: “Je hebt variatie nodig, een goede sketch heeft dan ook een thema waar je flink mee kunt variëren.”
Simon: “De sketches die we voor Het Klokhuis maken, Klokko genaamd, zijn een soort ‘infomercials’ die gaan over een bepaald apparaat. Dan laten we verschillende toepassingen of situaties zien. Daar zit de humor in.”
David: “We houden ook van running gags, zo komen de apparaten vaak uit Roelofarendsveen.”
Simon: “Of het zijn producten met veel te hoge prijzen.”

Wat is het grootste verschil tussen een sketchkomedie en fictie?
David: “Een sketch heeft heel andere regels dan een lang verhaal. Een goede sketch wordt vaak helemaal gedragen op het concept, terwijl bij een langer verhaal de karakters veel belangrijker zijn. Bij een sketch hoeft het personage niet te ontwikkelen.”
Simon: “En tegelijkertijd is het een complete film in het klein. Je kunt er heel veel kwijt, het is een bonbonnetje waar alles in zit: personages, een verhaaltje, een twist, noem maar op.”

Hoe hebben jullie je dit eigengemaakt? Een kwestie van heel veel doen?
David: “Door het zelf te doen leer je het meeste, maar we hebben na ons afstuderen ook samen een opleiding in Canada gedaan. Die heette Comedy Writing and Performance, daar kregen we onder meer les van docenten die aan Saturday Night Live hadden gewerkt. Dat was heel leuk, want die leerden ons om heel gestructureerd over sketches na te denken. We hebben in die tijd eindeloos veel sketches geanalyseerd en ons afgevraagd waarom iets bijvoorbeeld niet werkte en wat je daaraan zou kunnen doen.
Die lessen hebben heel erg geholpen, maar het is ook niet alsof we nu de heilige graal hebben. Het gebeurt nog vaak genoeg dat ik denk: deze sketch wordt zo gaaf, en dan wordt hij heel slecht. En andersom ook. Het blijft moeilijk te voorspellen.”

Hoe verdelen jullie het werk?
David: “We schrijven samen, helemaal fifty-fifty.”
Simon: “We zitten bij elkaar als een tweekoppig monster. Een van ons roept een half idee en de ander denkt dan: daar kunnen we dat mee doen! Het heeft een hoog knabbel en babbel-gehalte.”
David: “Het leukste is wanneer je iets bedenkt en de ander dat aanvult met iets waar je zelf nooit op was gekomen. Dan heeft het echt meerwaarde om samen te werken. Het feit dat we broers zijn, betekent dat we altijd eerlijk tegen elkaar kunnen zijn. Er zal geen ruzie uit voortkomen, want we hebben zo’n sterke band. We kunnen elkaars ideeën afschieten, zonder beledigd te raken.”
Simon: “Meestal wel ja.”

Hoe vertaalt dit zich naar de set?
David: “De rolverdeling buiten het schrijven was voorheen altijd dat ik de regie deed, maar Vlogmania regisseren we samen. Daarin neem ik de beeldregie en montage voor mijn rekening, vooral de technische kant dus.”
Simon: “Ik doe vooral spelregie en speel twee van de vaste personages. Produceren doen we samen.”
David: “Simon is heel goed in diplomatiek communiceren, dus dat laat ik graag aan hem over.”
Simon: “Ik doe altijd de lastige mailtjes.”

Hoe zien jullie de rol van acteurs?
Simon: “We vinden het belangrijk dat ze passen bij onze stijl.”
David: “Met sommigen hebben we een hele goede klik, Alex Klaassen en Ilse Warringa bijvoorbeeld.”
Simon: “Die hebben zoveel zin om de rol te spelen, die beginnen al in de kleedkamer. We hebben ook weleens acteurs gehad die last minute moesten invallen, heel ervaren drama-acteurs, maar die niet begrepen wat de bedoeling was en niet de juiste energie brachten.”
David: “Je moet toch wel echt de lach aan je kont hebben hangen.”
Simon: “Zonder overdreven lollig te doen. Een goede komedieacteur kan bloedserieus hele absurde dingen spelen.”

Verandert een sketch tijdens het draaien nog?
David: “Zeker, we houden ervan om op de set nog nieuwe dingen te bedenken. Dan zie ik bijvoorbeeld op locatie een haaienkop en zeg ik tegen de acteur: ‘steek daar je hoofd eens in!’ Als een acteur improviseert, levert dat vaak ook iets op.”
Simon: “Bij de edit verandert het ook geregeld. Als we een versie hebben die niet blijkt te werken, dan gaan we repareren. Dan snijden we er iets uit of voegen we ergens een voice-over of animatie toe. Dat kan echt het verschil maken.”

Is dit de reden dat jullie alles graag in eigen hand houden?
David: “Jazeker.”
Simon: “En we zijn het nu eenmaal zo gewend, als kind deden we ook alles zelf. Daarom kunnen we ons eigenlijk niet voorstellen dat we het ooit anders doen. Bij Vlogmania kwam de vraag of we zelf gingen produceren of een andere partij. Dat was binnen een seconde besloten.”
David: “Er zit ook controledrang achter. Het idee dat iemand anders met jouw idee en visie aan de haal gaat, dat kan nooit goed gaan.”
Simon: “Het nadeel van zelf produceren is dat je bij het schrijven aan het budget gaat denken. Dan schrijven we een ontploffing, maar denken we meteen: stuntman, pyrotechnics… schrappen die grap! Dan zit je al te filteren op budget, wat een beetje zonde is.”

Is beperking een goede impuls voor komedie?
Simon: “Ik werk liever met meer middelen dan minder.”
David: “Deadlines zijn wel een goede beperking. Als een opdrachtgever tegen ons zou zeggen: verzin maar wat, maakt niet uit wanneer, dan zijn we drie jaar lang aan het schrijven en komt er niks van.”
Simon: “Hetzelfde geldt voor onderwerpen. Bij Het Klokhuis krijgen we die meestal toegewezen. Vaak denken we in eerste instantie: wat moeten we nu met een onderwerp als spruitjes, of het heelal? Maar dan werken we eraan en blijkt zo’n onderwerp heel veel op te leveren. De beperking dwingt ons om creatief te zijn.”

En waar werken de Gebroeders Groen momenteel aan?
David: “Het tweede seizoen van Vlogmania.”
Simon: “Daarna willen we een film maken. We weten nog niet precies wat, behalve dat het geen lange serie sketches mag zijn.”
David: “Het liefst zouden we iets maken in de trant van Monty Python, of een film zoals Hot Fuzz, dus wel met een lang verhaal, maar ook genoeg zijsprongen. Dat lijkt ons gaaf om te doen.”
Simon: “Of een high-budget sketchshow, iets met veel stunts en helikopters, waarin veel kapot mag. Dat lijkt ons leuk om te maken.”

Willen jullie nog iets kwijt?
David: “Dat wat wij doen niet zo anders is dan andere vormen van schrijven. We beginnen ook gewoon met een leeg A4’tje en moeten hard blokken, brainstormen, lijstjes maken.”
Simon: “Maar het is meer dan de moeite waard. Als een sketch goed is gelukt geeft dat een enorme voldoening.”