Home Alone en A Christmas Carol, Plot sluit 2025 af met een verhaal over twee beroemde maar zeer uiteenlopende kerstfilms, die toch meer overeenkomsten hebben dan je op het eerste gezicht vermoedt. En wat is jouw favoriete kerstfilm, vroegen we aan vier scenaristen die zich dit jaar nadrukkelijk lieten zien.

Tegen het einde van de film Scrooge (de versie uit 1970 van A Christmas Carol, met Albert Finney) voert de Geest van Toekomstige Kerstfeesten Ebenezer Scrooge mee naar een toekomstige kerstdag. Daar ziet Scrooge een uitzinnige menigte die zijn naam bezingt; hij lijkt iets voor hen te hebben gedaan waarvoor zij hem diep dankbaar zijn. Een korte golf van trots welt in hem op, tot hij even later op het kerkhof met de onverbiddelijke waarheid wordt geconfronteerd: de mensen zijn dankbaar omdat hij is overleden. Zijn dood is zo recent dat zijn graf nog openligt. De Geest duwt hem in de kuil, waarna Scrooge letterlijk de diepte in stort en in de hel belandt. Daar ontmoet hij opnieuw zijn overleden zakenpartner Marley, die hem naar zijn eeuwige bestemming in de onderwereld leidt: een ijzige, troosteloze ruimte vol ratten, waar Scrooge met een zware ketting wordt vastgeklonken en in volstrekte eenzaamheid achterblijft.

In de finale van Home Alone (1990) verschuilt de achtjarige Kevin zich in het ouderlijk huis, dat wordt belaagd door twee inbrekers. Met een combinatie van creativiteit, lef en een licht sadistische inslag weet hij hen in een slapstickachtige reeks valstrikken op afstand te houden: een gloeiendhete deurknop, een spekgladde trap, een spijker die uit de vloer steekt en meer van dat soort ongein. Uiteindelijk ontsnapt onze dappere held via een touwlijn vanaf de zolder – woesh! – over de straat naar een boomhut, maar wordt even later in het huis van de overburen toch gegrepen. De twee boeven hangen hem aan een kapstok en kijken hem woedend en vol wraakzucht aan.

Zowel Scrooge als Kevin belandt in een climaxmoment, waarin ze letterlijk én figuurlijk vastzitten: de een aan een ketting, de ander aan een kapstok

Zowel Scrooge als Kevin belandt in een climaxmoment, waarin ze letterlijk én figuurlijk vastzitten: de een aan een ketting, de ander aan een kapstok. Beide sequenties markeren een duidelijk deep shit point: het ogenblik waarop alles verloren lijkt, terwijl de redding dichtbij is maar nog onzichtbaar blijft. Ondanks deze structurele overeenkomst verschillen de verhalen verder in vrijwel ieder opzicht – toon, setting, genre en vooral hun protagonisten. Kevin is een baldadig jochie met een hoge knuffelfactor, het jongste lid van een groot gezin in de buitenwijken van Chicago in 1990. Scrooge daarentegen is een gierige oude vent in het Londen van rond 1840, iemand die al jarenlang bewust in zelfgekozen eenzaamheid leeft. Knuffelfactor? Not so much.

Hoe verschillend ook, beide films behoren tot de meest geliefde kerstverhalen die we kennen. Home Alone stond bij uitkomst drie maanden bovenaan de Amerikaanse box office, bracht wereldwijd bijna 500 miljoen dollar op tegenover een budget van 18 miljoen (bedragen waar Scrooge van zou watertanden) en lanceerde Macaulay Culkin als kindster. A Christmas Carol is zo mogelijk nog dieper in ons collectieve geheugen verankerd. Dickens’ boek uit 1843 leidde binnen enkele weken al tot drie verschillende theaterbewerkingen in Londen en het verhaal is sindsdien talloze malen verfilmd: als musical, animatie, poppenfilm, romcom, zowel in getrouwe adaptaties als in vrije bewerkingen.

Hoewel hun hoofdpersonen uiterlijke tegenpolen zijn, verlangen ze aan het begin van hun avontuur precies hetzelfde: ze willen alleen zijn

Dat twee zo uiteenlopende kerstverhalen een vergelijkbare iconische status hebben, is minder verrassend dan het lijkt: Home Alone en A Christmas Carol vertonen meer overeenkomsten dan je op het eerste gezicht zou vermoeden. Hoewel hun hoofdpersonen uiterlijke tegenpolen zijn, verlangen ze aan het begin van hun avontuur precies hetzelfde: ze willen alleen zijn.

Terwijl zijn familie zich voorbereidt op een reis naar Parijs, voelt Kevin zich genegeerd, beledigd en vernederd. Hij baalt dat de wereld niet wat meer om hem draait. Die avond spreekt hij letterlijk de wens uit om van zijn familie verlost te zijn. De wens komt uit: zijn ouders vergeten hem wanneer ze naar het vliegveld vertrekken – en Peter en Kate komen daar pas achter als ze al boven de oceaan vliegen. In het vliegtuig bekruipt Kate dat zeurderige gevoel dat ze iets vergeten is. Wat?

Kate: Did I turn off the coffee?
Peter: No, I did.
Kate: Did you lock up?
Peter: Yeah.
Kate: Did you close the garage?
Peter: That’s it. I forgot to close the garage. That’s it.
Kate: No, that’s not it.
Peter: What else could we be forgetting?
Kate peinst, zucht, bezorgd, en dan ineens:
Kate: Kevin!

Schnitt naar Kevin, die thuis geniet van zijn vrijheid. Hij is dolblij dat zijn wens is uitgekomen. Waar zijn familie is, interesseert hem niet – het huis is van hem, hoera! Kevin is een egocentrisch kind dat denkt beter af te zijn in zijn eentje, maar weet nog niet dat twee dieven zijn huis willen plunderen… en dat ze hem spoedig zullen vinden.

Scrooge is gierig en hatelijk, Kevin bijdehand en sterk op zichzelf gericht, maar wat ze delen is een diepe eenzaamheid

Ebenezer Scrooge wil altijd met rust gelaten worden, ook op kerstavond. Hij hoeft dat niet te wensen; hij gaat er simpelweg vanuit dat het zo zal zijn. Hij heeft zijn hele leven zijn best gedaan om iedereen op afstand te houden. En ook hij krijgt onverwacht en ongewild bezoek: eerst van zijn overleden compagnon Marley, die hem aankondigt dat er nog drie visites zullen volgen – drie geesten. Zowel Scrooge als Kevin zit niet op die ongenode gasten te wachten, en hun verhaal zal pas eindigen als ze van hen verlost zijn.

Het is overigens knap hoe scenarioschrijver John Hughes (hij schreef het script in negen dagen) met allerlei trucs aannemelijk maakt dat twee ouders hun jongste kind vergeten mee te nemen. Zo wordt er vlak voor vertrek een opdringerige buurjongen geïntroduceerd en wordt deze jongen bij het hoofdentellen per abuis meegerekend – terwijl Kevin nog in bed ligt. Dickens, die zijn manuscript in zes weken schreef, hoeft op zijn beurt nauwelijks trucs toe te passen om de geesten geloofwaardig te maken. Hij legt de twijfel simpelweg bij Scrooge: doordat híj twijfelt aan wat hij ziet, hoeft de lezer of kijker dat niet meer te doen. Bovendien noemde Dickens A Christmas Carol zelf al een spookverhaal, en dan horen geesten erbij.

Scrooge is gierig en hatelijk, Kevin bijdehand en sterk op zichzelf gericht, maar wat ze delen is een diepe eenzaamheid. Scrooge oogt aanzienlijk eenzamer dan Kevin: hij is letterlijk alleen, maar ervaart dat nauwelijks meer, gewend en afgestompt als hij is. Kevin daarentegen voelt juist alles; hij voelt zich zelfs alleen wanneer hij omringd is door mensen, al vóór hij wordt vergeten. Niemand ziet hem werkelijk, niemand neemt hem serieus. Scrooge heeft zijn eenzaamheid eigenhandig opgebouwd – zorgvuldig, bijna trots – in de overtuiging dat dit is wat hij wil. Kevin gelooft aanvankelijk hetzelfde: zodra hij echt alleen blijkt te zijn, viert hij zijn vrijheid met ijs, films en een huis dat hij als speeltuin gebruikt. Maar voor zowel hem als Scrooge blijkt die vermeende wenselijkheid van het alleen-zijn slechts schijn.

Zowel A Christmas Carol als Home Alone vertelt het verhaal van een protagonist die door onverwachte omstandigheden in een figuurlijke dan wel letterlijke hel terechtkomt en zijn eenzaamheid ondragelijk gaat vinden. In Dickens’ verhaal helpen de drie geesten Scrooge te groeien: het verleden confronteert hem met verloren zachtheid, het heden toont de gevolgen van zijn kilheid, en de toekomst laat zien welke eenzaamheid hem te wachten staat. In Home Alone vervullen de boeven een vergelijkbare, zij het komische functie. Hun dreiging dwingt Kevin tot verantwoordelijkheid, strategisch denken en emotionele groei. Waar Scrooge empathie leert door naar anderen te kijken, leert Kevin dit door te ervaren wat het betekent om kwetsbaar te zijn en familie te missen. De boeven creëren de omstandigheden waarin dat inzicht kan ontstaan. Overigens is Scrooges hel veel intenser en langduriger; Kevin zit eigenlijk alleen echt in het nauw wanneer hij aan die kapstok bungelt – maar Home Alone is dan ook een gezellige kinderkomedie.

Geesten en boeven, ketting en kapstok: in beide verhalen ligt na het deep shit point de redding binnen handbereik. Scrooge wordt simpelweg wakker. Wat als een droom begon en in een nachtmerrie eindigde, blijkt zo werkelijk dat hij besluit te veranderen. De gierige misantroop verandert in een vrijgevig mensenmens. Kevin wordt gered door buurman Marley, die de boeven met een sneeuwschep uitschakelt. Marley is eerder neergezet als een angstaanjagende figuur, maar Kevin leert hem kennen als een betrouwbare man. Marley blijkt emotioneel verstard door langdurige verwijdering van zijn familie. Kevin moedigt hem aan contact te zoeken met zijn dochter – en zet daarmee zelf ook een stap vooruit. Als dank redt Marley hem in de finale. Het is vrijwel zeker geen toeval dat deze buurman Marley heet: net als Scrooges overleden compagnon is hij een schijnbare harmer, die uiteindelijk een helper blijkt te zijn.

Dat beide verhalen zich afspelen met kerst, is geen toeval. Kerst is het moment waarop eenzaamheid begint te knagen. De kou en duisternis duwen ons naar het kampvuur; het is de tijd waarin we familie, vriendschap en menselijkheid sterker waarderen dan op een willekeurige dag in april. Kevin en Scrooge worden juist dan geconfronteerd met een wereld waarin ze alleen zijn en ontdekken dat dat niet houdbaar is. De morele boog die ze delen is dezelfde: van isolement naar verbinding, van egocentrisme naar empathie.

Het is mede dankzij deze structuur dat we beide verhalen jaar na jaar herbekijken, bijna als een ritueel. We weten precies wat er gaat gebeuren, en juist daarin schuilt de aantrekkingskracht: deze verhalen herinneren ons niet alleen aan kerst, maar ook aan wie wij zelf waren toen we ze voor het eerst zagen – meestal als kind. Misschien is dat ook waarom mensen die Home Alone pas op latere leeftijd voor het eerst zien, de magie van de film niet volledig ervaren.

Aan de oppervlakte lijken Home Alone en A Christmas Carol een onwaarschijnlijke combinatie. De een is komedie, soms zelfs slapstick; de ander een somber spookverhaal. De een draait om een kind, de ander om een oude man. Toch tonen beide verhalen dat de kersttijd ruimte biedt voor groei en herwaardering van relaties. In beide klassiekers worden personages geconfronteerd met hun diepste angsten en verlangens, waardoor zij beseffen hoe essentieel verbondenheid is. Hun persoonlijke reizen laten zien dat verandering mogelijk blijft, voor iedereen, altijd opnieuw. Dat klinkt misschien sentimenteel – “humbug”, zou de oude Scrooge zeggen – maar juist in kersttijd verlangen we naar precies dat: een beetje ongegeneerde ontroering.

Vier makers, vier favorieten

Home Alone en A Christmas Carol zijn de onvermijdelijke kerstklassiekers, maar er zijn natuurlijk tal van kerstjuweeltjes die we kunnen kijken tijdens de feestdagen. Ter inspiratie vroegen we vier scenarioschrijvers die het afgelopen jaar kleur gaven met hun verfilmde scenario’s naar hún favoriete kerstfilm.

Britt Snel schreef het scenario voor de dramafilm Ik zal zien, die op 2 februari op het International Film Festival Rotterdam in première ging.

“Als mega animatie-nerd is het heerlijk chaotische Tokyo Godfathers van Satoshi Kon mijn ultieme kerstfilm. Drie daklozen vinden op kerstavond een baby’tje tussen het afval en gaan in de besneeuwde straten van Tokyo op zoek naar de ouders. Het is het traditionele kerstverhaal op zijn kop. Bizarre kerstwonderen, ontroerende herenigingen en genegenheid op de meest onwaarschijnlijke plekken; deze film heeft het allemaal. Wat mij vooral raakt is hoe de film de nadruk legt op de warmte en kracht van gekozen familie, hoe imperfect die ook mag zijn. Vooral bij getroebleerde banden met biologische familie is dat tijdens de feestdagen een hartverwarmende boodschap.”

Simon de Waal schreef het scenario voor iHostage die in april wereldwijd in première ging op Netflix. Zijn ultieme kerstfilm is…

“…Een film die helemaal geen kerstfilm is, maar wel als de ultieme kerstfilm gezien wordt: Planes, Trains and Automobiles (1987, John Hughes). Een geweldige film, die over iets gaat wat wij niet kennen, maar wel alle waarden die wij aan kerst toedichten ook in zich heeft: familie, samenzijn, warmte, herinnering en vergeving.
De film is briljant. Qua script, regie, maar vooral door de twee hoofdrolspelers, Steve Martin en John Candy – die in die film de rol van hun leven spelen, wat mij betreft. Mocht je de film niet kennen (ga hem zien!), de film gaat over twee mannen die elkaar leren kennen, beiden op weg, en hopend ergens op tijd aan te komen voor Thanksgiving. Als je na het zien van John Candy in de laatste scènes geen tranen in je ogen en een brok in je keel hebt, heb je een hart van steen.”

Scenarist Paul de Vrijer was in 2025 verantwoordelijk voor liefst drie bioscoopfilms: Vleesdag, KIND en – als co-schrijver – Straatcoaches vs Aliens. Zijn favoriete kerstfilm is Gremlins (1984, Joe Dante).

“Wat Gremlins zo bijzonder maakt, is dat de film vol schattige liefdevolle momenten zit, maar deze afwisselt met gewelddadige ‘kills’ en ongelofelijke ‘practical effects’. Vroeger keken wij deze film met het hele gezin (mijn zusje was toen vijf en noemde haar knuffel Gizmo), maar vandaag de dag zou de film zeker een 16+ rating krijgen. Het is een gruwelijk grappig meesterwerk dat dankzij de Spielberg-magie de tand des tijds moeiteloos heeft doorstaan. 
Dat merkte ik onlangs in Sitges nog, bij een masterclass van Dante: de zaal zat vol fans die graag een handtekening op hun Mogwai’s wilden. Overigens is het scenario geschreven door Chris Columbus, die later Home Alone regisseerde.”

Zeynep Dulger schreef het scenario voor Mr. & Mrs. Aslan. In 2026 volgen de bioscoopfilms Bledders en Polis. Haar favoriete kerstfilm is Four Christmases (2008, Seth Gordon, in Nederland uitgebracht onder de titel Anywhere but Home).

“Het is een film met een heel leuk uitgangspunt: het gaat over een koppel, Reese Witherspoon en Vince Vaughn, dat altijd met Kerstmis zogenaamd voor een liefdadigheidsinstelling op reis moet – maar eigenlijk op vakantie gaat om de feestdagen maar niet te hoeven doorbrengen met familie. Omdat alle vluchten uitvallen vanwege mist, én ze in de chaos op het vliegveld gefilmd worden door een nieuwsploeg, zijn ze gedwongen naar hun vier families (hun beide ouders zijn gescheiden en hertrouwd) te gaan. 
De film zit vol met grappige, iconische scènes maar in de kern gaat het heel erg over de vraag: ga ik egoïstisch op vakantie met mijn partner voor mijn eigen mental health of kies ik ervoor de feestdagen heel klassiek door te brengen met mijn familie. De chemie tussen Reese Witherspoon en Vince Vaughn is geweldig, je gelooft echt dat ze een koppel zijn. De komische toon door de hele film werkt voor mij heel goed. Op het einde is het wel een beetje zoetsappig, maar ja, het blijft natuurlijk een kerstfilm en dan mag het.”