De spanningsboog van Foodies

Hoewel eten haar grote passie is, is Sam (Sanne Vogel) tot over haar oren verwikkeld geraakt in de competitieve subcultuur van foodvloggers en influencers. Opgezweept door de wedijver in dit wereldje schrijft ze een zure recensie van een restaurant waar Marco, de jongen op wie ze net verliefd is geraakt, blijkt te werken als chef-kok.

In plaats van dit eerlijk op te biechten gaat Sam daar heel onhandig mee om, wat leidt tot allerlei komische verwikkelingen. “Het is een romantische komedie, maar het gaat ook over eten en ambities”, vertelt scenarist Floor van Lissa. “Over dicht bij jezelf blijven in een tijd van social media, waarin alles draait om likes en succes, en over teruggaan naar de ware reden waarom je ooit met iets bent begonnen.” Dit bleek ook een wijze les tijdens het schrijven van het script.

Zoals veel alumni aan de Filmacademie viel Floor na haar afstuderen in het beruchte zwarte gat. Het netwerken waar altijd zo op wordt gehamerd, lag haar niet. Ze wilde eerst weten wat ze aan zichzelf had als schrijver. De Vrijplaats van het Filmfonds en een plekje in het schrijfteam van het jeugdprogramma Poesjes gaven haar de kans om vlieguren te maken en gaven ruimte voor persoonlijke creatieve ontplooiing. Wellicht was het de combinatie van eigenzinnigheid en vakmanschap die de aandacht trok van producent Edwin Goldman, die op zoek was naar een schrijver om zijn idee voor een film in de wereld van de foodvloggers uit te werken.

Toen ik begon met schrijven had ik een ceviche-fase, dus dat zit in de film

Hoewel de romcom niet het genre was dat ze ambieerde, aarzelde Van Lissa niet lang. “Het leek me een interessante uitdaging. Er is weinig klassieker dan een romcom, dus het is supergoed voor het leren werken met structuur. Ook dacht ik dat ik het verhaal wel wat originele tweeks kon geven. Bijvoorbeeld: in het oorspronkelijke idee was de beste vriend van de mannelijke hoofdrolspeler een vrij clichématige machoman. Ik suggereerde daar een vrouw van te maken, met wel precies dezelfde eigenschappen. Daar stond Edwin voor open.

En ik noem mezelf geen foodie, maar ik houd wel heel erg van eten dus research voor deze film doen vond ik erg leuk. Toen ik begon met schrijven had ik een ceviche-fase, dus dat zit in de film, en ik vind citroen-merenguetaart er altijd zo prachtig uitzien, dus zoiets wilde ik ook. Maar omdat Sam meer op lokaal en seizoensgebonden voedsel zit, moest ze daar een ander soort zuur fruit voor hebben. Dus toen heb ik een teler gebeld om te vragen welke besjes er in het draaiseizoen rijp zouden zijn. Dat waren kiwibessen. Maar uiteindelijk zijn het zes verschillende soorten fruit geweest, omdat de verwachte draaiperiode steeds veranderde.”

Vastgelopen

Het schrijven zou een langdurig proces blijken. “Dat had te maken met corona maar ook met het feit dat ik een beginnende schrijver was en op een gegeven moment best wel ben vastgelopen. De boog die Sam maakt in de film is een beetje dezelfde boog die ik maakte als schrijver: eerst heel erg bezig zijn met wat je denkt dat anderen van je verwachten en afdrijven van waarom je nu juist voor die opdracht bent gevraagd. Ik was een beetje verlamd, voelde me niet meer in mijn kracht staan. Toen hebben ze Jeroen Margry erbij gehaald om een polish te doen. Dat heeft hij heel goed gedaan. Hij vond mooie oplossingen voor problemen waar ik steeds tegenaan bleef lopen.

Het is heel respectvol gebeurd. Jeroen mailde me meteen en vertelde wat hij goed vond werken aan mijn script en wat niet. Dat is superfijn als iemand met je werk aan de gang gaat, want dan weet je dat je diegene kan vertrouwen. Toen ik zijn polish binnenkreeg, vond ik het vooral ontzettend interessant en leerzaam hoe hij dingen had getackeld. In een romcom met allemaal misverstanden zijn er natuurlijk een hoop logistieke uitdagingen. Hoe komt het dat Sam eerst niet weet dat Marco de chef is van het restaurant dat ze recenseert? Hoe komt ze dat vervolgens te weten? Wie weet wat wanneer en waarom? Het is soms een hele puzzel en dat vraagt om overzicht. Ik had weleens de neiging om vooral lekker in de scènes te duiken, maar als je vooral op scèneniveau kijkt, vergeet je soms de overkoepelende dramaturgie. Daardoor bleven bepaalde weeffoutjes opspelen en die heeft Jeroen heel goed opgelost. Toen de praktische problemen waren opgelost kon Van Lissa het script wat meer naar haar hand zetten.

Niet te heteronormatief

De romcom is een populair genre in Nederland. Er is een vaste doelgroep, die naar de bioscoop gaat met bepaalde verwachtingen. Hoe gaat ze daarmee om als scenarioschrijver? “Bij Foodies was het van tevoren heel helder waar ik me toe moest verhouden. Ik zocht vervolgens naar een soort balans tussen de genreconventies en een verhaal waar ik achter kan staan. Ik vond het belangrijk dat het verhaal sterke vrouwelijke hoofdrollen had. Het moest niet allemaal super ouderwets heteronormatief. Zo van, de heldin zoekt de ware liefde en als ze die vindt maakt verder niets in haar leven meer uit. Het moest ook gaan over haar ambities en carrière. Verder is het een wat bravere, conventionelere film dan ik normaal zou schrijven, maar dat vond ik voor een keer niet zo erg, je weet voor welk publiek je schrijft. Ik kon er een biseksueel en lesbisch personage inschrijven en kleine dingen net iets anders doen, waardoor het hopelijk op microniveau wat persoonlijker is geworden.”

Een van de geestigste en scherpste details is de portrettering van de vloggerwereld, waar onder een vernislaagje van vriendelijkheid en collegialiteit enorme wedijver en vijandigheid schuilgaat tussen Sam en haar rivaal Lilian. “Ik heb zelf helemaal niets met social media. Ik word er a-relaxed van. Maar dat competitieve dat in die wereld zit kende ik natuurlijk ook wel uit de filmwereld. We kennen allemaal wel iemand als Lilian, alleen hopelijk minder erg. Dat Lilian goed vals moest zijn was wel belangrijk. In eerdere versies bleef ze een bitch to the end. Maar vlak voordat we gingen draaien hadden regisseur Mannin de Wildt en ik het erover dat dat niet iets is wat we wilden neerzetten als vrouwbeeld. Ik ben wel een beetje klaar met verhalen over vrouwen die elkaar alleen maar het leven zuur maken. Daarom kreeg Lilian een iets positievere draai. Al zou ik, als ik nu zou beginnen met het schrijven van de film, haar rol waarschijnlijk nog wat meer diepgang hebben proberen te geven.”

De betrokken scenarist

“Vanaf het begin was Mannin betrokken bij de scriptbesprekingen en ook de samenwerking rond het draaien was fijn. Ze houdt je heel erg betrokken. Een week voordat ze de eindmix gingen doen belde ze me nog om de inhoud te bespreken van een appje dat in de film wordt verstuurd. Welke regisseur doet dat nou? Ik vond het heel prettig. Ik heb eerder ook wel met regisseurs gewerkt die vanaf het moment dat ze in preproductie gingen niets meer van zich lieten horen. Vooral onervaren regisseurs stellen zich soms op alsof jij de vijand bent vanaf het moment dat ze richting set gaan. Ik snap dat niet zo goed. We doen dit toch samen? Mannin weet heel goed wat ze wil, maar laat iedereen iets aanbieden. Dat vind ik prettig. Ik heb zelf geen regieambities en hoef als scenarist ook echt niet op de set te staan, maar ik vind het wel fijn om betrokken te blijven. Voor mijn eigen speelfilm, Bij Twijfel altijd (werktitel) ga ik ook erg nauw samenwerken met de regisseur. Nog wat meer dan bij andere projecten, omdat deze film echt mijn kindje is.”

Dit project begon als Vrijplaats en speelt zich af tijdens een uitzonderlijk hete zomer in Den Haag. “We volgen vier vrouwen van verschillende generaties, die allemaal bewust of onbewust zoeken naar manieren om zich opnieuw met anderen en de wereld te verbinden. Dat klinkt misschien wat zwaar maar de film is ook heel humoristisch en lichtvoetig. Ik schrijf er nu al bijna acht jaar aan, elke keer als ik even tijd heb tussen andere projecten. Soms vond ik dat wel lang, maar nu ben ik er superblij mee dat ik zoveel tijd heb kunnen doorbrengen met de personages en dat ik ze zo goed heb leren kennen. Als ik kijk naar de stappen die ik afgelopen jaar met het script heb kunnen zetten in vergelijking met vier jaar geleden, dan is dat een wereld van verschil. Ik ben een veel betere schrijver geworden en voel veel meer vrijheid met het materiaal. Als mijn scriptcoach met commentaar komt, dan kan ik vaak snel herschrijven. Want omdat je de personages zo goed kent, kun je je veel beter een voorstelling maken hoe zij zich in nieuwe situaties zouden gedragen.

Ik vind scenarioschrijven een hele toffe vorm van vertellen. Het ligt heel dicht bij hoe wij de wereld om ons heen interpreteren: ik kan niet weten wat er in jou omgaat, ik kan alleen zien hoe dat zich uit in wat je doet en zegt. In scenarioschrijven laat je weer aan anderen zien wat er binnen en tussen personages gebeurt. Het is een hele pure manier van schrijven en dwingt je om goed te kijken naar de mensen en de wereld om je heen. Dat vind ik heerlijk, want hoe mensen onbewust laten zien wie ze zijn, ontroert me enorm.

Ik ben dol op dialoog schrijven, maar ik vind het ook leuk om regieaanwijzingen niet te sec te houden waar daar ruimte voor is. Ik wil een scenario schrijven dat lekker leest. Je moet natuurlijk heel efficiënt schrijven, maar het daarbinnen ook sfeer en juice geven. Dat vind ik een interessante balans om mee te spelen. Je probeert je lezer tenslotte niet alleen te informeren, maar ook te verleiden.”

Naast haar werk als scenarist en scriptcoach schrijft Floor ook soms voor theater en andere projecten, zoals recentelijk een van de drie rondleidingen die bezoekers door Paleis het Loo leiden. “Omdat ik de gemiddelde museumtour nogal saai vind, heb ik voor een andere, speelsere vorm gekozen, een dialoog tussen twee nogal verschillende personages.”

Ook maakt Floor een podcast, Tekst uit de La, waarin acteurs fragmenten lezen uit niet gerealiseerde scripts en het script vervolgens wordt nabesproken met de schrijver. “Ik had behoefte aan een plek waar ik op een laagdrempelige, gezellige manier met medemakers over de inhoud kon praten. Een plek waar we niet in competitie zijn. Dat heeft de wereld meer nodig dan dat we elke vierkante centimeter op elkaar bevechten. Met mijn podcast kan ik collega’s aanspreken als collega’s en een podium geven aan mensen die ik interessant vind. Al heb ik hier momenteel helaas niet echt tijd voor omdat het qua schrijfwerk nogal druk is. Dus mocht iemand die dit leest zin hebben om te helpen met de productie van de podcast, dan houd ik me van harte aanbevolen.”