Buiging

Eens per jaar mag ik de Hollandse modder op afstand beschouwen. In een Europese hoofdstad, aan een ronde tafel met vertegenwoordigers van scenarioschrijvers uit 22 landen. Het vertellen over de situatie in Nederland, aan oren die zonder oordelen of hevige emoties luisteren, werkt louterend. Ik zie de eigen situatie scherper, maar belangrijker is dat ik me onderdeel voel van een geheel. In alle Europese landen zetten mensen zich in om op te komen voor de belangen van scenarioschrijvers. Het Netwerk Scenarioschrijvers maakt deel uit van de Federation of Screenwriters Europe (FSE), een Europees web van vakverenigingen die informatie delen, elkaar steunen en de Europese lobby uitstippelen.

Scenarioschrijvers worden in de landen van de EU verschillend gewaardeerd. Mijn eerste ervaring daarmee was de Wereldconferentie voor Scenarioschrijvers in Athene in 2010. U zult het nauwelijks kunnen bevatten, maar alle gasten werden ingevlogen, behuisd en gevoed op kosten van de Griekse overheid. Op de avond van aankomst verzamelden een honderdtal scenarioschrijvers zich aan de voet van de speciaal voor de gelegenheid verlichte Akropolis om vervolgens in een lang lint gestaag de beroemde berg te bestijgen. Als slotakkoord van dit avontuur werden de Europese scenarioschrijvers verwelkomd door de Griekse minister van Cultuur. Een week na dit voor ons culturele hoogtepunt vroeg Griekenland Europese hulp om het dreigende faillissement af te wenden. Dit zegt mogelijk iets over de medeplichtigheid van de scenarioschrijvers aan de Griekse crisis, maar vooral zegt het iets over de eervolle status die scenarioschrijvers wordt toegedicht. Ik moet bekennen dat ik binnen de FSE nimmer heb durven opperen om de Wereldconferentie voor Scenarioschrijvers in Amsterdam te houden. Gaat de NPO ons sponsoren, zoals in Warschau de publieke omroep deed? Zal burgemeester Van der Laan de Europese scenarioschrijvers welkom heten, zoals in Barcelona het geval was?

Afgelopen maart deed ik bij de FSE in Brussel verslag van de ontwikkelingen in Nederland: het schrijversprotest tegen UPC tijdens het Filmfestival, de rechtszaken die gevoerd worden over de kabel, de Auteurswet waar het nodige ten gunste van filmmakers is aangepast echter zonder harde garanties voor VOD-royalties, het fenomeen RODAP, als één samengeklonterde filmindustrie zonder makers, en het moeizaam tot stand gekomen Convenant tussen PAM en RODAP. Na mijn verhaal waren de buitenlandse scenarioschrijvers stil. Men wist al uit Europees onderzoek dat de Nederlandse scenarioschrijver een jaarinkomen heeft dat een derde lager ligt dan het Europese gemiddelde. Maar dit? Mijn gehoor huiverde bij de gedachte dat de situatie in Nederland wel eens hun voorland zou kunnen zijn. Dat de final cut door de filmindustrie uit handen is gegeven aan de baas van UPC (inmiddels Ziggo). Het zijn immers de kabelaars die betalen. En bepalen? Wist u dat in alle Europese landen de scenarioschrijvers kabelgelden ontvangen van UPC, behalve in Nederland en België? Tegen de door Lira gewonnen rechtszaak is hoger beroep ingesteld. Een principiële kwestie vinden de kabelaars, daarin gesteund door RODAP. Nederland is het strijdtoneel geworden voor de kabelgelden. Aan het ontregelend effect op de dagelijkse contractpraktijk wordt manmoedig het hoofd geboden door de scenarioschrijvers. Als dit besef doordringt, zie ik in de ogen van de in Brussel aanwezige scenarioschrijvers nog iets anders. Ontzag. Voor de strijd van de Nederlandse scenarioschrijvers, die ook hun toekomst bepaalt. Het is daarom dat ik namens de Europese scenarioschrijvers, en zeer zeker ook namens mezelf in alle hoogachting U, scenarioschrijvers van Nederland, een reverence breng. Buigend, met armzwaai en gratie. Op papier weliswaar, maar u heeft de nodige verbeeldingskracht.

Hoe dit alles gaat aflopen? Ik kan het u niet zeggen. Mijn strijd voor de belangen van de scenarioschrijvers zit erop. Anderen zullen het voortzetten, dat weet ik wel. Dit is mijn laatste column in Plot. Ter afscheid buig ik nog eenmaal, voor U.