Voor altijd Hilversum in mijn gedachten!
Al zo’n dertig jaar heb ik in Hilversum voor de scenarioschrijvers onderhandeld in het kader van de zogenoemde Honorarium Commissie van destijds de NOS. Het product van die onderhandelingen werd de Honorariumregeling genoemd. Dat was een mooie tijd met aan een grote tafel een aantal echte heren, een enkele vrouw en vooral het besef bij alle aanwezigen dat er door anderen met jaloezie naar de Honorariumregeling voor scenarioschrijvers werd gekeken.
Om de kabelgelden ging het toen nog niet. Centraal in de aandacht stond vooral het opdrachthonorarium, te verstaan als de vergoeding voor de tijd die aan het schrijven wordt besteed. Dat opdrachthonorarium werd onmiddellijk na aanvaarding van het scenario door de omroep uitgekeerd, gevolgd door de uitzendvergoeding. En aan het eind wachtte dan nog het geld voor bijna elke herhaalde uitzending.
Pijnpunten in de onderhandelingen waren vooral het maximum aantal keren dat een script moest worden herschreven alvorens te worden aanvaard. En ook het aantal herhalingen dat in de uitzendvergoeding was inbegrepen.
Begin deze eeuw had Hilversum opeens geen zin meer in deze Honorariumregeling. Onafhankelijke producenten namen in de contractpraktijk steeds vaker de plaats in van de omroepen. Jammer genoeg is het sindsdien niet altijd beter gegaan met de arbeidsvoorwaarden voor scenarioschrijvers, ook al is er aan de kant van auteurs een Contractenbureau bijgekomen, is de Stichting Rechtshulp Auteurs in het leven geroepen, en niet te vergeten: is Lira opgericht.
Naast Buma voor de muziek hadden we jarenlang in Nederland niet zo gek veel collectieve beheersorganisaties. Het was de toenmalige directeur van Buma die de Vereniging van Letterkundigen, waarvan ik bestuurlijk secretaris was, benaderde met de suggestie dat we een eigen cbo (collectieve beheersorganisatie) rond de kabel op zouden moeten richten.
Nederland went aan collectieve rechtenorganisaties. Ze zullen niet voorgoed verdwijnen. Vooral omdat collectieve exploitaties steeds vaker voor zullen komen en cbo’s voor het afdekken van de juridische en financiële kant buitengewoon nuttig kunnen zijn.
Dat doen we bij Lira door een aantal rechten die zich niet anders laten exploiteren (zoals kabelrechten) en een aantal rechten die zich beter collectief dan individueel laten managen (zoals uitzending gemist), bij Lira onder te brengen waarna exploitanten (producenten, omroepen, kabelexploitanten) bij Lira en andere cbo’s terecht kunnen om collectieve regelingen te treffen waaruit vervolgens individuele auteurs hun individuele geld krijgen.
Nog even volhouden; de cbo’s hebben hún deel van de toekomst. Geloof me maar.