Telkens een andere kijkervaring

Scenarist en regisseur David Verbeek studeerde in 2005 af aan de Nederlandse Filmacademie. Een jaar eerder debuteerde hij als speelfilmmaker met de low budget film Beat. Sindsdien maakte hij de speelfilms Shanghai Trance, R U There, Club Zeus en How to describe a Cloud. Full Contact, over een drone-piloot die na een mislukte missie last krijgt van een schuldtrauma, ging afgelopen jaar in de hoofdcompetitie van Toronto in première en draait vanaf 31 maart in de filmtheaters.

“Ondertussen ben ik alweer met vier nieuwe projecten bezig. Dat klinkt luxe, maar het is bittere noodzaak, omdat ik er niks anders naast doe. Ik zou wel eens twee jaar aan één film bezig willen zijn, schrijven, maken, editen, maar de realiteit is dat ik meerdere ijzers in het vuur moet hebben omdat ik financieel afhankelijk ben van het schrijfgeld. Anderzijds heb ik nog nooit een project laten vallen waar ik al serieus aan had gewerkt. Uiteindelijk worden al mijn films gemaakt. 
 
Full Contact is daar een goed voorbeeld van. Het eerste idee had ik 2009. Een jaar later begon ik er echt aan te werken. Daarna heb ik heel veel versies geschreven, maar pas in 2015 is de film gemaakt. Vaak leek het alsof het niet meer doorging. Alsof het onfinancierbaar was. En dat terwijl Full Contact echt mijn lievelingsproject was. Uiteindelijk is de film voor minder geld gemaakt dan de bedoeling was. Maar dat is niet zo erg. Full Contact is als film het dichtst bij mijn oorspronkelijke script gebleven.
 
Op een gegeven moment ging ik naar Cannes met R U There, een film over een gamer, ook over virtualiteit. Dat is iets wat in mijn oeuvre speelt en terugkeert. Dat was ook de tijd dat de drones in de public eye kwamen. Full Contact is in zekere zin een omkering van R U There. In die film doet iemand aan virtuele oorlogsvoering, het is niet echt. In Full Contact draai ik het om. Op het scherm is hij bezig met zijn prooi. Het lijkt een computergame, maar het geweld is echt. 
 
Daarna begon ik me te verdiepen in drones. Wat me ook interesseerde is de vraag hoe we in de wereld van nu kunnen weten wat echt is en wat niet. Hoe zit het met onze greep op de realiteit, nu we steeds meer interacties hebben met elkaar via virtuele platforms, social media of video games. De realiteit bestaat uit steeds meer dimensies. De structuur en de kapstok van Full Contact vond ik toen ik heel erg ging nadenken en researchen hoe het is om een drone-piloot te zijn. Als je als drone-piloot iemand op zo’n afstandelijke manier vermoordt, is er dan in je binnenste niet een soort hunkering om daar bij geweest te willen zijn? Je hebt iets gedaan, je voelt je er schuldig over, maar eigenlijk was je er niet, want je zat aan de andere kant van de wereld en je zag het alleen maar op een schermpje. Dat idee kwam niet voort uit research, maar uit mijn intuïtie. Ik zou dat zo hebben ervaren en gevoeld. Als ik die drone-piloot was, dan had ik daar bij willen zijn. 
 
Toen begon ik door te denken over de vorm waarin dat gegoten moest worden. Het gaat eigenlijk om een schuldtrauma. Dan denk ik na over dingen die ik zelf heb meegemaakt. Hele kleine stomme dingen; als je door Amsterdam fietst en je rijdt bijna tegen iemand op en die roept: ‘hé klootzak!’, en je rijdt door. Dan ben je in je hoofd vaak nog bezig met dat voorval. Dat je denkt: ‘ik had ook klootzak willen roepen’. Dat is weer een andere versie van het voorval. Of je denkt: ‘ik had moeten afstappen en hem op zijn bek moeten slaan’. Weer een ander verhaal. Of: ‘ik had moeten afstappen en hem diplomatiek moeten uitleggen dat ik niet anders kon’. Allemaal versies die door je hoofd spoken. Allemaal simulaties. Dus toen ik dacht: ‘als ik nou een film wil maken van een traumatisch voorval, dan is de beste vorm niet een verhaal van a tot z, maar een voorval dat je verfilmt, plus alle mogelijke variaties op dat voorval’. Op zo’n manier gaat ons brein kennelijk te werk, als een soort verhalen vertellend orgaan. Je vertelt jezelf een verhaal totdat je alles hebt verteld om er grip op te krijgen. En dan laat je het gaan, dan is het verwerkt. Of dat in het geval van de drone-piloot helemaal lukt is een tweede, want zijn schuldtrauma is zo heftig, ik kan me niet voorstellen dat je daar helemaal overheen komt…
 
Films als Full Contact moeten het hebben van vertoningen in het festivalcircuit. Gelukkig word ik regelmatig uitgenodigd om met mijn films mee te gaan, zodat ik de kans heb om de film op meerdere plekken ter wereld te zien: in Toronto, Tokio en Rotterdam. Niet alleen was het gevoel in de zaal iedere keer anders, zelf had ik ook iedere keer een totaal andere kijkervaring. Bijvoorbeeld bij het middendeel van de film, dat zich op een eiland afspeelt, heb ik nu vooral associaties met vluchtelingen. Hoe ze daar aankomen, met een bootje. Full Contact is een multi-interpretabele film. Het is van mijn films de film die het meeste leeft. Iedere keer wordt hetzelfde geprojecteerd maar toch maak je iets anders mee.”