Wie verdient executie?

Dit najaar ging De Sterfshow in première, een van de eerste films van de Videoland Academy, waar opkomende scenaristen een script voor een middellange science fiction-film konden ontwikkelen. De Sterfshow is een dystopische visie op de toekomst, waarin een tv-show tot het uiterste gaat om het publiek te vermaken. Voor bedenker en scenarist Paul de Vrijer was het de eerste keer dat hij zijn liefde voor science fiction op een groot podium tentoon kon stellen. “Het was heerlijk om all-out te gaan.”

In De Sterfshow volgen we de ietwat saaie familieman Salman Seger (Nasrdin Dchar), die door een speling van het lot betrokken raakt bij een populaire tv-show, waarin het publiek dagelijks mag stemmen welke Nederlander het verdient om die dag geëxecuteerd te worden. Het levert hem een status als BN’er op, maar al snel blijkt hier een grote keerzijde aan te zitten.

Niet eens zo vergezocht, vindt De Vrijer, die zijn inspiratie haalde uit de enorme populariteit van talkshows in Nederland. “De talkshow lijkt een beetje een strafbank te zijn geworden, waarin wordt bepaald wie er goed zijn en wie verwerpelijk. Mensen worden opgevoerd om ze belachelijk te maken of op de brandstapel te gooien. In de film heb ik dit behoorlijk uitvergroot.”

Dat is wat De Vrijer zo aantrekt aan het science fiction-genre: je neemt een element uit de werkelijkheid om dit vervolgens in het fantasierijke te trekken. “Science fiction zegt iets over de menselijke aard, het houdt ons een spiegel voor”, maar niet zonder een loopje met de werkelijkheid te nemen. “Je mag all-out gaan in dit genre. Je wilt de kijker namelijk meenemen zodat die even de wereld om zich heen vergeet”.

Dat er tot voor kort nauwelijks plek was voor science fiction weet De Vrijer maar al te goed. “Ik heb vaak genoeg te horen gekregen dat een plan van mij niet kon, omdat het niet realistisch was.” Hij juicht de komst van de Videoland Academy, dat jaarlijks een podium wil bieden aan Nederlandse genrefilms, dan ook toe: “Het is goed dat er in Nederland ook ruimte is voor creatieve, fantasierijke films, en niet alleen maar voor calvinistisch drama.”

Naast een podium voor genrefilms is de Videoland Academy echter vooral een kweekvijver voor een nieuwe generatie makers, die er de kans krijgen om onder begeleiding hun scenario te ontwikkelen: “Je leert hoe je moet schrijven voor een streamingdienst en wat daar allemaal bij komt kijken, hoe je een publiek bij de hand neemt en zorgt dat ze bij de les blijven.”

Oh, het kan dus wel in Nederland!

Maar bovenal heeft De Vrijer er geleerd om bij de kern van zijn idee te blijven en te geloven in wat hij wil vertellen. “Dat klinkt als heel vanzelfsprekend advies, maar in de jaren hiervoor was ik mensen steeds meer naar de mond gaan schrijven in de hoop dat iets dan gemaakt zou worden of tot een klus zou leiden. Bij De Sterfshow werd ik juist gestimuleerd om te schrijven waar ikzelf enthousiast van werd”. Een uitkomst voor een schrijver die graag dichtbij zichzelf blijft: “Ik vind het fijn om een klankbord te hebben in een regisseur, of omroep, maar ik wil wel dicht bij mijn passie blijven. Ik hou er niet van om water bij de wijn te doen en dan ergens in het midden uit te komen. Ik moet het verhaal echt voelen.”

Zo ging het uiteindelijk ook bij De Sterfshow: “Het verhaal stond al en de belangrijkste plotpoints ook. Tijdens de ontwikkeling zijn daar ideeën aan toegevoegd of zijn zaken veranderd, maar qua gedachtegoed is 80 of 90 procent van de originele pitch overeind gebleven”.

De grootste verandering zat in het einde. “Het oorspronkelijke einde was een stuk surrealistischer dan wat het nu is, maar Videoland heeft me op het hart gedrukt om de persoonlijke reis van de personages centraal te stellen. Ik ben blij dat ik heb geluisterd, want volgens mij is het er een sterkere film van geworden.”

Het succes van de film heeft een hoop deuren geopend voor De Vrijer. Mensen staan nu meer open voor zijn plannen merkt hij: “Dan kijken ze naar De Sterfshow en dan zeggen ze: oh, het kan dus wel in Nederland! Ik ben blij dat we dit met de film hebben kunnen bewijzen.”

De Sterfshow is momenteel te bekijken op Videoland, waar ook De Indringer (scenario en regie Jan Verdijk) en Verdwenen Dagen (scenario Bodil Matheeuwsen) te zien zijn, de andere twee films die werden gemaakt in het kader van Videoland Academy.