Netwerkupdate

Kunnen we niet gewoon gaan staken, zei ik eind december 2022 tegen bestuurslid Bert Bouma van het Netwerk. Als het allemaal zo slecht is geregeld en we steeds aan het kortste eind trekken dan kappen we er toch gewoon mee? Ik voelde een soort opwinding, het werk neerleggen. Welk werk daar dacht ik op dat moment niet aan, maar toch… het woord staken alleen al klonk krachtig. Tot hier en niet verder. We’ve had Kenough!

Mijn wens ging op woensdag 14 juni in vervulling, toen we ons op verzoek van de WGA solidair verklaarden met onze collega’s in Amerika. Heel even konden we proeven aan hoe het voelt om leuzen te scanderen, snedige oneliners op bordjes te schrijven en als groep samen te komen voor ‘het grotere’ doel. Al was het maar voor een paar uur.

Toegegeven, dit was niet per se onze strijd, en niet per se ter verbetering van onze positie. Ik heb ook geluiden gehoord dat we ons voor het karretje van de Amerikanen hebben laten spannen, en dat we alleen in actie komen als het tot op de minuut voor ons wordt uitgedacht.

Maar toch. Dankzij de staking in Amerika hebben we als schrijvers veel media-aandacht gekregen. Waar normaal gesproken bijna niemand buiten ons vakgebied geïnteresseerd is in VOD-vergoedingen en minimumtarieven, hebben we als Netwerk behoorlijk goed kunnen uitleggen hoe wij ervoor staan ten opzichte van de schrijvers in Amerika. En die positie verschilt in wezen niet zo heel veel – afgezien van de aan de overkant van de oceaan gebruikelijke bedragen, dan. Ik was ook verguld met de opkomst van ongeveer vijftig diehards (jullie weten wie je bent #hartje) en ik voelde die stakingsochtend hetzelfde toen ik met roodgloeiende oren van verontwaardiging luisterde naar de rant van bestuurslid Bert Bouma over de stand van zaken rondom de VOD-vergoedingen, een conflict dat al 15 jaar voortsleept.

De afgelopen vier maanden is er op VOD-gebied door o.a. LIRA en VEVAM flink onderhandeld met RODAP en de deadline om tot een overeenkomst te komen lag op 1 juli. Die datum is gekomen en voorbijgegaan. Er lag een concreet voorstel van onze kant, maar dat is afgewezen door RODAP. Kort daarna viel het kabinet en nu dreigen de onderhandelingen weer van voren af aan te beginnen. Die gaan we, ondanks dat het frustratieniveau hoog is, wederom constructief en met frisse moed in.

Naast dat er gestreden wordt om VOD-vergoedingen, probeert de sector ook tot afspraken te komen over minimumtarieven. Om te beginnen met de Publieke Omroep. Sinds 2006 mocht er van de overheid niet meer collectief onderhandeld worden en dat zorgt ervoor dat je als schrijver overgeleverd bent aan wat een (vaak machtige) opdrachtgever bereid is te betalen. Die opdrachtgevers houden zich vaak nog aan de tarieven van vóór 2006 – en geregeld zelfs lager.

De geluiden van de Ketentafel zijn op zich positief, de sector zit met elkaar aan tafel en zo ontstaat er als bijvangst meer begrip voor en inzicht in elkaars werk

Er zijn dus nieuwe minimumtarieven nodig en daarom zitten we, samen met regisseurs, cameramensen en alle andere set-beroepen, aan een – met een vreselijk woord – Ketentafel. Met de producenten en de NPO. Alle werkzaamheden worden minutieus in kaart gebracht en een externe partij adviseert op basis daarvan over (uur)tarieven (voor scenaristen en regisseurs te vertalen naar redelijke opdrachtbedragen), om daarmee vooral beginnende makers te beschermen. De geluiden van de Ketentafel zijn op zich positief, de sector zit met elkaar aan tafel en zo ontstaat er als bijvangst meer begrip voor en inzicht in elkaars werk.

Dan is er nog AI waarvan niemand weet waar het heengaat. Het staat in ieder geval hoog op de agenda binnen de Auteursbond. Een van de juristen van de Auteursbond houdt zich er intensief mee bezig en zit ook in de AI Taskforce van de Europese scenaristenkoepel, de FSE.

VOD-vergoedingen, tarieven en AI, exact dezelfde onderwerpen waar de WGA om staakt. En als je dit alles in overweging neemt, zou dat toch niet genoeg reden zijn om subiet het werk neer te leggen en te gaan staken? We willen het geld zien waar we vanuit ons auteursrecht recht op hebben, daarnaast willen we een hoger, of ten minste geïndexeerd, honorarium, en graag heldere afspraken over AI. Alleen we hebben geen poot om op te staan, we zijn te verdeeld, er is geen stakingskas en het merendeel van ons zou direct tot de bedelstaf raken.

Toch blijf ik, ook met het oog op de samenwerking met de DDG (waarover binnenkort écht nieuws) nieuwsgierig of het mogelijk zou zijn: een vakbond, voor de sector. Waarin we onze verschillen accepteren, maar de economische belangen gelijktrekken en als één persoon optreden richting de partijen die ons al zo lang houden waar we het ons niet lang meer kunnen veroorloven om te zijn.