Meester-gezelregeling bij NPO-fonds

Het NPO-fonds heeft acht nieuwe regelingen aangekondigd voor ondersteuning van drama en documentaire. Voor scenaristen is er onder andere de meester-gezelregeling, waarmee het NPO-fonds “beginnende talentvolle scenarioschrijvers de mogelijkheid [wil] geven ‘vlieguren’ te maken bij de ontwikkeling van Nederlands drama” en omroepen wil stimuleren nieuw schrijverstalent te ontdekken.

Volgens algemeen secretaris Hanneke Bouwsema heeft het NPO-fonds zich, als opvolger van het Mediafonds, in het eerste jaar van zijn bestaan gericht op de basistaken: het ondersteunen van drama en documentaire op radio en tv, zonder ruimte voor bijvoorbeeld online experimenten. Dat wordt nu anders: gesprekken met meer dan vijftig makers, producenten, eindredacteuren en scenaristen hebben nieuwe regelingen opgeleverd voor onder meer documentaireseries, webdocs, webdrama, podcasts, impact, en de genoemde meester-gezelregeling.
 
De ‘gezel’, de beginnend scenarist, kan door deze regeling maximaal 3000 euro per aflevering van 50 minuten ontvangen (1500 euro voor 25 minuten), met een maximum van 24.000 euro. “Een percentage van 15% van het maximaal toe te kennen budget is bedoeld voor de begeleidingsactiviteiten van de eindverantwoordelijk scenarist. De aanvraag is gekoppeld aan een gelijktijdige ontwikkelingsaanvraag (scenario) voor volwassen of jeugddrama bij het NPO-fonds.”
 
“Vanwege de groeiende populariteit van series is er een grote run op scenaristen”, aldus het persbericht van het NPO-fonds. Maar klopt dat wel? Of kijken producenten niet verder dan het kleine kringetje van steeds weer dezelfde mensen? Verschillende scenaristen, die best werk hebben maar niet genoeg, vragen zich af of de gezelregeling ook voor hen geldt. Volgens Hanneke Bouwsema is het in eerste instantie aan omroepen, producenten en ervaren scenaristen hoe zij de meester-gezelregeling gaan inzetten, waarbij het duidelijk is dat het om beginnende én talentvolle scenarioschrijvers moet gaan.
 
Naast de gezelregeling komt er geld beschikbaar voor webdramaseries voor “een online first publiek (…). De regeling staat open voor makers die ervaring hebben met online producties en/of drama producties voor de doelgroep 18 – 35 jaar. Het gaat om aanvragen waarbij sterke, originele, geloofwaardige en gelaagde vertellingen de kern zijn, en die hoogwaardig zijn op het niveau van regie, acteren en vormgeving”, zo meldt de website van het fonds. Een andere nieuwkomer is de regeling voor platformonafhankelijke combinaties van online, lineair, audio en/of videoproducties.
 
Opvallend bij de nieuwe regelingen is de aandacht voor series. “Ankers in een vluchtige samenleving. Of het nu gaat om De Luizenmoeder, Hollands Hoop, Penoza of de serie ‘Door het hart van China’ van Ruben Terlou”, volgens Bouwsema, die in haar gesprekken een “groeiende behoefte merkte aan verdieping, en aan het langer en met meer aandacht met iets bezig zijn. Zowel bij makers als bij het publiek. Als je een aflevering hebt gemist, kijk of luister je die sneller terug omdat je het er samen over wilt hebben.”
 
Bouwsema hecht eraan te benadrukken dat de nieuwe regelingen niet ten koste gaan van het basisbudget van het NPO-fonds van jaarlijks 16 miljoen euro, waarvan 7,9 miljoen voor televisiedrama (inclusief 1,9 miljoen voor de talentontwikkelingsprojecten Kort!, One Night Stand en De Oversteek). “Er is nog 2,2 miljoen euro in kas van 2017. Daarnaast kwam er wat geld over van het Mediafonds en vielen onze eigen overheadkosten dit eerste jaar lager uit. In totaal is het budget voor de nieuwe initiatieven meer dan 2,5 miljoen euro.” De nieuwe regelingen worden in de loop van 2019 geëvalueerd.
 
Volgens Bouwsema heeft ze sinds de start van het NPO-fonds in 2017 niet te maken gehad met inmenging door de NPO, iets waarvoor wel werd gevreesd, aangezien de 16 miljoen euro van het fonds afgaat van de gewone programma-budgetten, waarvan naar schatting jaarlijks 51 miljoen euro in drama wordt gestoken.
 
“Daar ben ik ontzettend blij mee, want ik had daar wel vraagtekens bij toen het fonds startte. Maar met die beïnvloeding is het dus alleszins meegevallen. Iedereen beseft dat het fonds alleen kan vliegen als de NPO afstand houdt. Wij werken, net zoals het Mediafonds hiervóór, met onafhankelijke commissies van deskundigen die adviseren. De raad van bestuur van de NPO geeft er een klap op en neemt het uiteindelijke besluit, en toetst alleen of het fonds de goede formele weg heeft afgelegd, niet inhoudelijk.”
 
Hoewel het fonds dus projecten beoordeelt geheel los van de NPO, wordt sinds 1 januari 2018 wel de eis gesteld dat aanvragen voor ontwikkeling van een script “een schriftelijke goedkeuring voor het schrijven van het scenario van de netmanager bevatten”. Hierover is geen contact met het NPO-fonds, maar het betekent wel dat de netmanager al in een vroeg stadium een vinger in de pap heeft. Tot 2018 gold een vergelijkbare voorwaarde alleen voor productieaanvragen.
 
Volgens Hanneke Bouwsema is deze verandering ingevoerd naar aanleiding van observaties van omroepen en producenten tijdens de gesprekken die ze het afgelopen jaar voerde: “Het beeld dat gegeven werd was dat er relatief veel ontwikkeld wordt, zaken lang kunnen blijven liggen, iedereen daardoor veel ballen in de lucht moet houden, en projecten uiteindelijk laat kunnen worden afgeblazen. Dan is er veel geld, energie en tijd verloren gegaan. Door de netmanager in een vroeger stadium te vragen om zijn/haar intentie voor een project blijven dingen minder lang onder de radar. Het is een poging ruis weg te halen en frustraties, die er mogelijk best zijn, te verminderen en om het budget van het fonds zo goed mogelijk te kunnen aanwenden.”
 
Wie als schrijver in alle rust en vrijheid iets wil ontwikkelen zonder dat de netmanager meekijkt over zijn schouder, kan overigens een beroep doen op de ontwikkeling concept/idee-regeling”, zegt Bouwsema.
 
Het NPO-fonds startte begin 2017, als opvolger van het Mediafonds, dat eind 2016 werd opgeheven nadat de staatssubsidie was geschrapt. Om niet verloren te laten gaan wat het Mediafonds in 28 jaar had opgebouwd, besloot de NPO vanaf 2017 16 miljoen uit eigen middelen vrij te maken om daarmee kwalitatief hoogwaardig drama- en documentaire-aanbod op radio en televisie blijvend te stimuleren.

Foto’s Hanneke Bouwsema: ​Michel Schnater