Judith Goudsmit streeft naar een onzichtbare structuur

Judith Goudsmit is scenarist en toneelschrijver. Naast verscheidene New Yorkse en Nederlandse toneelproducties, bewerkte ze de scripts van Charlie (AVRO), schreef ze de romcomhits Hartenstraat, Brasserie Valentijn, en samen met Job Gosschalk de telefilm Moos. Haar nieuwe telefilm Het Bestand, naar het boek van Arnon Grunberg, wordt uitgezonden op 19 april.

Schrijft u momenteel aan iets?
Meestal werk ik aan verschillende projecten tegelijkertijd, omdat je als freelancer altijd meerdere pannetjes op het vuur wil/moet hebben. Zo ben ik met een Argentijnse regisseur bezig met een project over een vrouw met liefdesverdriet, die erachter komt dat ze bovennatuurlijke krachten bezit. Tegelijkertijd doe ik research voor een andere speelfilm en ontwikkel ik een serie met een groep schrijvers.

Is schrijven uw hoofdberoep?
Ja.

Wordt u gelukkig van schrijven?
Ik denk dat er weinig schrijvers zijn die hier heel eenduidig “Ja!” op zullen antwoorden. Het is natuurlijk een voorrecht om geld te kunnen verdienen met schrijven, daar ben ik me heel erg van bewust. Tegelijkertijd vind ik het beginnen van schrijven, het simpelweg gaan zitten en tikken, het allermoeilijkste wat er bestaat. Om maar niet te hoeven beginnen bedenk ik allerlei klusjes; het alfabetiseren van de boekenkast, het strijken van bloesjes. Mijn huis is altijd perfect op orde als ik eigenlijk moet schrijven. Of ik bedenk plotseling dat ik een specifiek Indiaas gerecht moet koken. Aan het eind van zo’n dag voel ik me heel erg schuldig. Het vreemde is dat als ik dan eenmaal begonnen ben, en in de zone zit, ik me geen heerlijker gevoel kan voorstellen. Dan neem ik mijn telefoon niet op en zeg ik al mijn plannen af. Alsof de magie anders verloren gaat.

Voor welke film bent u onlangs naar de bioscoop gegaan?
Ik ga vanavond naar The Salesman, van Asghar Farhadi.

Wat is het laatste toneelstuk dat u heeft gezien?
‘Mein Kampf’ van het Berlijnse Rimini Protokoll, een documentair theatercollectief, over het boek Mein Kampf en de macht van het woord. Wat me verraste was dat het een heel grappig stuk was; je kon echt uitbundig lachen.  Zo stond er op de Japanse cover van Mein Kampf: ‘A classic book, not to be missed!’ Humor is een mooie vorm om met pijnlijke zaken om te gaan. 

Weet u wat er momenteel aan Nederlands drama op televisie is te zien?
Zeker. Ik vond De Maatschap en Klem heel erg goed. Ik geniet ook van series als ‘Ik Vertrek’. Die mensen kunnen heel goed relativeren, zelfs als werkelijk alles tegenzit; dat is ontroerend. 

Heeft u behalve schrijven nog andere bronnen van inkomsten?
Ik ben ook boekhouder, maar ik heb maar één klant en dat wil ik graag zo houden. Een onverwachte plotwending, ik was nooit goed in wiskunde, maar er is iets heel geruststellends en meditatiefs aan een bottom line die klopt. Een goede tegenpool van het schrijfwerk.  

Welke film had u willen schrijven?
Turist van Ruben Ostlund. Over een man die wegrent bij zijn familie tijdens een lawine. De film stelt vragen over wie we denken dat we zijn versus wie we daadwerkelijk zijn. Een universeel gegeven, en ook nog heel mooi weergegeven, met shots van de bergen met Vivaldi op de achtergrond.

Wat is uw sterkste punt als schrijver?
Ik denk toch het vinden van humor in karakters en dialogen. En ik ben goed in het samenwerken met anderen; in het luisteren en uitwerken van ideeën, ook als deze niet van mijzelf komen. 

Wat moet u als schrijver nog leren?
Ik moet nog heel veel leren en ben zelden honderd procent tevreden over een eindproduct. Dat is ook gezond denk ik. Anders kun je net zo goed stoppen. Ik zou graag beter willen zijn in het aanbrengen van structuur op een ongeforceerde wijze. Dat de structuur zo sterk is dat deze onzichtbaar is geworden.

Van wie heeft u het vak geleerd?
Ik heb geluk gehad met een aantal heel goede leraren, die me hebben gestimuleerd en me wezen op mijn stijl en smaak toen ik daar zelf nog niet bewust van was. Het meest heb ik uiteindelijk geleerd van het maken zelf. Van het kritisch kijken naar je eigen werk en zien waar je kunt verbeteren. 

Aan wie moet de Judith Goudsmit-schrijfbokaal worden uitgereikt?
Maren Ade! Haar films zitten vol melancholie, maar door haar humor en lichtheid blijft deze dragelijk. Net als het leven zelf.