INT. BUREAU – PERSONAGES

Is een personage slechts een construct? Of moet je ze benaderen alsof ze echt bestaan? Daarover gaat het in de elfde aflevering van de columnserie waarin Brian De Vore en Marc Veerkamp zich buigen over de praktische kanten van het scenarioschrijven. 

BRIAN: Mag ik een kleine irritatie aansnijden? Ik vind het altijd heel storend als er gesproken wordt over character-driven verhalen. Die bestaan volgens mij niet.

MARC: Maar plot-driven verhalen ook niet. Een personage zet het plot in beweging, zoals de bestuurder een auto start.

BRIAN: Precies, plot en karakter zijn met elkaar verweven. Maar als mensen zeggen: “Ik ben een character-driven schrijver of regisseur” gebruiken ze dat als kwaliteitskeurmerk. Als iets dat getuigt van goede smaak. Niemand heeft het over plot, want dan word je met de nek aangekeken. Weet je, eigenlijk denk ik dat personages helemaal niet bestaan. 

MARC: Pardon?

BRIAN: Ik denk dat een personage een construct is om je verhaal mee te vertellen. Je hoeft niet veel over een personage te weten. Vaak heb je maar een of twee dingen nodig om ze menselijk te maken. Je kunt het vergelijken met een decor op een filmset. Dat ziet er wel uit als een kasteel, maar als je aan de achterkant gaat kijken, zie je dat er alleen een voorgevel staat. Zo is het ook met karakters, het zijn illusies. Ik geloof niet dat het echte mensen zijn.

MARC: Nu ga ik even tegengas geven. Of ze nu een construct zijn of niet, je moet als schrijver wel proberen om je karakter zo scherp te typeren dat jij en het publiek erin gaan geloven. Als je de personages goed leert kennen, kun je met ze meegaan op hun emotionele reis. Ooit werkte ik bij een Brits bedrijf. Veel van mijn collega’s waren Engelse expats. Die luisterden vaak naar The Archers, een klassieke BBC-hoorspelserie over een boerenfamilie. Mijn collega’s spraken over de personages alsof ze echt bestonden. En ik als aspirerend schrijver dacht: “Ik hoop dat mensen ooit zo praten over mijn karakters.”

BRIAN: Maar dat heeft toch ook heel erg te maken met de invulling van de acteur? Je ziet bij langlopende series als Friends dat het personage na verloop van tijd een mengsel wordt van de acteur en het oorspronkelijke karakter. Jennifer Aniston heeft nooit meer een rol gespeeld die zo gelaagd was als Rachel. Bij het schrijven vind ik het ook heel fijn om van tevoren te weten welke acteur het gaat spelen. Ik werk nu aan een project waarbij niemand mij heeft gevraagd: “Wie zijn deze personages eigenlijk?” Dat is duidelijk omdat de acteurs al zijn gecast.

MARC: Maar hoeveel de acteurs vaak ook toevoegen, ik vind dat je goed moet nadenken over je personages. Ik begin elk project met het schrijven van karakterbio’s. En terwijl ik daarmee bezig ben, begint het plot zich al langzaamaan te ontspinnen.

BRIAN: Tarantino doet dat ook, die schrijft hele boekwerken over wie die mensen zijn. Ik vind dat onzin. Bij een serie krijg ik bijvoorbeeld altijd de behoefte om gaandeweg nieuwe dingen te gaan verzinnen over de karakters. Opeens blijkt dat twee personages vroeger iets met elkaar hebben gehad. Dat wist ik helemaal niet toen ik begon met schrijven.

MARC: Zelf heb ik geen hele boekwerken nodig. Mijn karakterbio’s passen tussen duim en wijsvinger. In zo’n kort stukje probeer ik wel tot de kern te komen. Daarbij blijf ik de personages vaak net zo lang verfijnen tot ik ze voor me zie, weet hoe ze zijn. En ik wil weten wat er gebeurt als je de verschillende personages bij elkaar zet. Als je ze goed kent, dan geven ze je alles. Laatst werkte ik met een regisseur aan een plan. Super inspirerend, maar we hadden haast. Daardoor besteedden we net te weinig aandacht aan de motivaties van de personages, maar het plot rolde eruit. De producent las ons voorstel en legde meteen de vinger op de zere plek: de ontwikkeling van de personages was niet genoeg gelinkt met de rest. Weet je wat het is: ik heb die karakterelementen vooral ook zelf nodig.

BRIAN: Interessant: bij mij is dat precies andersom: ik heb zoiets met plot. Karakters schud ik juist al schrijvende uit mijn mouw, dat komt meestal wel goed, maar een plot kan ik niet schrijven zonder die goed uit te denken. Een ander moet dus juist zijn personages helemaal uitwerken en kan z’n plot gaandeweg ontwikkelen.

MARC: Mooie conclusie: je doet wat je nodig hebt.