INT. BUREAU – EIGEN WERK

Veel scenaristen schrijven al jaren in opdracht, maar dromen stiekem van eigen projecten. Hoe breng je die aan de man? Daarover gaat het in deze dertiende column waarin Brian De Vore en Marc Veerkamp zich buigen over de praktische kanten van het scenarioschrijven. 

BRIAN: Schrijf jij weleens eigen werk? Of doe je het meeste van je schrijfwerk in opdracht?

MARC: Ik schrijf veel theater en artikelen en soms boeken, daarin kan ik eigen ideeën kwijt. Maar veel scenario’s schrijf ik in opdracht, al probeer ik daarnaast altijd ideeën te ontwikkelen.

BRIAN: Ik doe het meestal tussen betaalde opdrachten in, maar vooral omdat ik het leuk vind. Ik schrijf elke dag, of het een opdracht is of niet, maar ook omdat je nooit weet waar iets toe kan leiden. Jaren geleden schreef ik op één A4’tje een opzet voor een jeugdserie, wat later Flexe Gasten is geworden. Daar liep ik drie jaar mee rond, maar niemand hapte toe. Op een dag hoorde ik van een bevriende regisseur dat KRO-NCRV een webserie zocht. Hij vroeg: “Heb jij nog wat liggen?” Toen hebben we samen dat A4’tje afgestoft en kregen we uiteindelijk de kans om die serie te maken. Het leverde me vijf jaar werk op.

MARC: Je laat het wel heel makkelijk klinken, had je niet gewoon mazzel? Want je kunt ook vette pech hebben. Twintig jaar geleden mocht ik een single play schrijven voor de VARA, een satire op de reclamewereld. Midden in de treatmentfase kreeg ik een belletje. Vanwege een budgettaire tegenvaller werd het project geschrapt. Volgens mij werd ik lijkbleek van dat bericht, want bezorgde omstanders vroegen me of er een familielid was overleden. Nee, maar mijn single play was wel gesneuveld.

BRIAN: Helaas gaat het meeste dat je ontwikkelt niet door. Mijn stapel met afwijzingen is torenhoog, maar toch blijf ik schrijven. Dat gaat vanzelf. Als ik het druk heb krijg ik soms een halfjaar lang geen ideeën voor nieuwe projecten. Mijn brein zit dan gewoon te vol met de dingen die ik moet doen. Maar laatst kreeg ik het weer rustiger en letterlijk de eerste dag begon het weer te stromen. Hoe pak jij het aan als je een eigen project begint?

MARC: Ik zoek altijd zo snel mogelijk bondgenoten. Dat kan een regisseur zijn, een co-schrijver of een producent. Je kunt elkaar aanscherpen en niet onbelangrijk: het is een stuk leuker om samen met een idee te leuren. Het duurt soms jaren voor een project een onderkomen vindt, en vaak lukt dat niet eens. Dan duik je na een afwijzing even samen de kroeg in om de smart te delen. En als je wel groen licht krijgt, kun je dat samen vieren in datzelfde café.

BRIAN: Inmiddels doe ik dat ook. De ervaring leert dat producenten en regisseurs vaak hun eigen stempel op een plan willen drukken, dus tegenwoordig schrijf ik niet meer dan een bondige pitch voor ik mensen benader. Toen ik net was afgestudeerd, schreef ik rustig een heel script. Een keer legde ik zo’n script neer bij een producent, en ik kan me nog herinneren dat die man iets had van: “Welke idioot schrijft er zomaar een heel script?” Wat is dit voor werkloze loser? Dat trok ik me toen aan, maar achteraf bekeken vind ik het heel bekrompen. Iemand die eigen tijd investeert in een script heeft in ieder geval veel over voor zo’n project.

MARC: Zo heb ik nog twee onverfilmde spec-scripts voor speelfilms op de plank liggen. Die zijn alleen vrij matig, omdat ik het schrijven steeds moest combineren met betaald werk.

BRIAN: Toch is het jammer dat er in Nederland niet echt een spec-markt is zoals in de VS. Het is een manier om een ander soort projecten te schrijven dan je aangeboden krijgt. Deze sector denkt erg in hokjes, wie eens iets totaal anders wil doen, moet dat zelf initiëren. Ik zou het leuk vinden om een keer drama te schrijven voor volwassenen, daar gaat niemand me ooit voor vragen, dus als ik dat wil, zal ik dat echt zelf moeten doen.

MARC: Toevallig ben ik net een oorspronkelijk drama aan het afronden, een sterk autobiografisch project waarin ik put uit mijn ervaringen als mantelzorger. Confronterend om te schrijven vanuit mijn eigen, vrij recente belevenissen. Eigenlijk zou ik het nu wel weer prettig vinden om iets in opdracht te doen, dus als iemand nog een schrijver zoekt…

BRIAN: Dit is geen prikbord voor open sollicitaties, Marc.