INT. BUREAU – BUDGET

Moeten schrijvers rekening houden met het (meestal te krappe) budget? Daarover gaat het in de negende aflevering van de columnserie waarin Brian De Vore en Marc Veerkamp zich buigen over de praktische kanten van het scenarioschrijven.

MARC: Jij schreef Full Moon. Dat is een Nederlandse film die volgend jaar uitkomt en zich geheel afspeelt in Thailand. Hou je dan rekening met het budget?

BRIAN: Jawel. Voor ik aan het scenario begon heb ik jarenlang aan een pitchdocument gesleuteld. Daarbij heb ik in overleg met de producent gekozen voor een beperkte arena en een relatief kleine cast, dus die kaders waren voor het schrijven al duidelijk. Dat geeft vrijheid, want daardoor kon ik daarbinnen redelijk losgaan, zonder dat ik me steeds hoefde af te vragen of iets wel of niet kon. Toch was ik bang dat ik daar in de eerste versie te ver in was gegaan. Er zitten best bewerkelijke scènes in: er wordt geschoten, van een klif gesprongen, er waren veel nachtscènes, dat soort dingen. Ik zat steeds te wachten tot ik te horen zou krijgen dat ik die elementen eruit zou moeten halen, maar dat moment kwam maar niet.

Uiteindelijk zijn al die actie set-pieces er gewoon in gebleven. Grappig genoeg bleek de grootste beperking een aantal scènes die ik in Nederland had gesitueerd. Die moesten eruit, want het bleek budgettair niet haalbaar om bovenop de shoot in Thailand ook nog een aantal dagen in Nederland te draaien.

MARC: Zoiets had ik laatst ook bij een animatieserie. Er kon bijvoorbeeld wel een boot te pletter vallen van een waterval, maar het was lastig om een hoedje af te laten waaien.

BRIAN: Het zijn nooit dingen die je verwacht. Iets dat wel altijd terugkeert is het aantal bijrollen. Daar moet ik geregeld op beknibbelen. Bij animatie is dat ook vaak een beperking toch?

MARC: Klopt, ik moest een keer bezuinigen op het aantal personages. Ik had een best wel clichématige oma en ik was ook niet helemaal tevreden over een kok in een pannenkoekenhuis. Opeens besloot ik ze te combineren. Nu runt oma haar eigen pannenkoekenhuis. Dat geeft haar ineens veel meer pit.

BRIAN: Dat herken ik. Dan voer ik tijdens het schrijven een personage op voor één bepaald doel, om vervolgens van de producent de vraag te krijgen of dat niet een van de bestaande personages kan zijn. Heel vaak kan zoiets wel, en levert het leuke kruisbestuivingen op.

MARC: Zo speel ik ook weleens met locaties. Als daar weinig budget voor is, kies ik voor een soort “hub”, bijvoorbeeld een plein of een kroeg, waar de personages elkaar ontmoeten. En vanuit die ene plek snij ik dan steeds naar een beperkt aantal locaties.

Alles wat op papier staat moet ertoe doen. Als je daar als schrijver niet over nadenkt, maak je jezelf kwetsbaar, want dan gaat een producent of regisseur het naar zich toetrekken

BRIAN: Dit bewijst maar weer dat je als scenarist ook praktisch moet denken. Je moet economisch zijn met wat je schrijft, niet alleen budgettair, maar ook in dramaturgische zin. Er is in Nederland eigenlijk geen geld om scènes te draaien die vervolgens in de montage sneuvelen omdat ze niet genoeg toevoegen aan de vertelling. Alles wat op papier staat moet ertoe doen. Als je daar als schrijver niet over nadenkt, maak je jezelf kwetsbaar, want dan gaat een producent of regisseur het naar zich toetrekken.

MARC: Klopt, maar ik hoor vreemd genoeg ook weleens van producenten: “Er is weinig budget, maar schrijf gewoon wat je in je hoofd hebt, wij lossen het wel op.” Klinkt positief, maar juist dat resulteert vaak in eindeloze rewrites, blauwtjes of een teleurstellend eindresultaat. Begrijp me niet verkeerd: het is heel goed om ambitie te hebben. Het is geweldig als iemand het geld bij elkaar weet te harken voor een kostbare productie met veel special effects of een historische serie als De Joodse Raad, maar als je te weinig geld hebt om zulke droomprojecten waar te maken, is het beter om aan de voorkant al te bedenken wat kan binnen de beperkingen die er zijn. Dan blijkt opeens dat je enorm veel kunt met weinig geld.

BRIAN: Eens. Een van mijn favoriete Telefilms is De Zitting, van scenarioschrijver Lykele Muus en regisseur Saskia Diesing. Die speelt zich geheel af in een rechtszaal. Juist doordat ze voor die kleine arena hebben gekozen, hebben ze een dijk van een film kunnen maken. Je ziet dat ze tijd hadden om de acteurs goed te regisseren, ze waren niet de hele tijd bezig met het verplaatsen naar andere locaties, dus de aandacht ging echt naar de inhoud.

MARC: Klopt, veel Telefilms scheuren budgettair uit hun jasje, maar deze was ijzersterk.

BRIAN: Het is goed om ambitie te hebben, maar soms moet je met elkaar concluderen dat je beter compactere verhalen kunt vertellen.