‘Ik voel me het prettigst als ik in een genre werk’

Yfke van Berckelaer is schrijver en regisseur. Ze schreef onder andere voor de web- en Comedy Central-serie De meisjes van Thijs en was als scenarist en regisseur verbonden aan Zombie Love, All the single Ladies! en recentelijk de korte #metoo horrorfilm Lili (foto), met Lisa Smit en Derek de Lint in de hoofdrollen. Haar films hebben op meer dan 100 filmfestivals gedraaid en wonnen wereldwijd 40 internationale prijzen. Recentelijk won ze met haar pitch voor The House with the six Heads de Imagine Film Festival pitchwedstrijd en mocht het project daarna internationaal pitchen op de Frontières Market in Montreal.

Schrijft u momenteel aan iets?

“Ja, aan veel te veel want er is zoveel leuks om te schrijven! Op dit moment ben ik twee young-adult series aan het co-ontwikkelen, eentje horror en een fantasy, met een documentaire bezig over de nooit gerealiseerde speelfilm Crusade van Paul Verhoeven en twee speelfilms aan het schrijven. De films zijn beide horror en gaan, net als mijn korte film Lili, in op ‘female empowerment’. Er gaat helaas maar een heel klein percentage van waar je mee bezig bent door en dus probeer ik altijd meerdere ijzers in het vuur te hebben. Daarnaast hou ik er erg van om met verschillende dingen bezig te zijn. In horror kun je ontzettend veel kwijt, zeker nu, maar soms wordt het ook wel erg donker en dan is het fijn om het met iets lichters te kunnen afwisselen.”

Is schrijven uw hoofdberoep?

“Ik ben zowel schrijver als regisseur en beschouw beide als hoofdberoep. Tijdens mijn studie filmregie aan CalArts ben ik scenariovakken gaan volgen zodat ik iets kon schrijven om te regisseren en dat vond ik zo leuk dat ik het erbij ben blijven doen. Als regisseur heb je toch een leger aan mensen nodig om een film te maken, waardoor het lastiger is om iets van de grond te krijgen. Als schrijver heb ik aan een laptop (of pen en papier) genoeg. Ik schrijf zowel voor mezelf als voor anderen. Soms is dat ingewikkeld, om je verhaal los te laten en het aan een ander te geven, maar het is ook geweldig om te zien dat iemand anders er dan iets mee doet wat jij nooit bedacht zou hebben.”

Wordt u gelukkig van schrijven?

“Bijna altijd, maar natuurlijk zijn er ook van die momenten dat je je laptop tegen de muur wilt gooien omdat je alles wat je geschreven hebt haat. Net als elke kunstenaar leef je constant met de onzekerheid of het allemaal wel goed genoeg is. Maar daar staat tegenover dat het heerlijk is om vol in een wereld te kunnen duiken en personages tot leven te zien komen. Het prettige van schrijven is ook dat je van niks en niemand afhankelijk bent en het altijd kunt doen. Zeker tijdens de lockdown was dat erg fijn, dat ik ondanks alles nog steeds een creatieve uitlaatklep had. Het gaf niet alleen afleiding, maar was ook een goede manier om er beter mee om te gaan. Ik kon mijn gevoelens in scriptvorm gieten.

Vaak als ik een script af heb wil ik het meteen gaan draaien en het met de acteurs en crew tot leven brengen. Mijn werk als schrijver houdt dan op, ik probeer die rol dan ook heel bewust los te laten, en dan neemt de regisseur in mij het over. Het is een prachtig moment om er dan met anderen aan te kunnen werken en te zien hoe die alles wat eerst alleen in je hoofd bestond opeens echt laten worden.”

Voor welke film bent u onlangs naar de bioscoop gegaan?

“Ik zit op dit moment in Los Angeles waar de bioscopen nog dicht zijn, dus ik ben al in bijna zes maanden niet naar de bioscoop geweest, wat volgens mij nog nooit is voorgekomen. Wel heb ik recentelijk The new Mutants in de drive-in gekeken, telt dat ook? Niet de beste film, maar het had toch wel iets heel mooi Amerikaans om vanuit je auto met een dikke hamburger op schoot naar een film te kijken.”

Wat is het laatste toneelstuk dat u heeft gezien?

“Het laatste ‘live optreden’ dat ik gezien heb was de goochelshow The Present van briljant illusionist (en goede vriend) Helder Guimaraes, geregisseerd door Frank Marshall. Het was een show via de Zoom die tijdens de lockdown begonnen is. Je kreeg van tevoren een doos thuisgestuurd die je tijdens de show pas mocht openmaken en waarbij je de inhoud dan gebruikte, onder andere om goocheltrucs op jezelf te doen zonder dat je wist hoe je het gedaan had. Heel bijzonder om te zien hoe Helder het medium gebruikte om echt iets neer te zetten wat niet ‘een gefilmde live-show’ was, maar juist iets heel unieks dat je alleen zo kon ervaren. Het verhaal dat hij vertelde was thematisch verbonden aan de lockdown en was zo mooi dat niemand in de ‘zaal’ het droog hield. Terecht dat iedereen aan het einde dan ook thuis opstond van de bank en hem een staande ovatie gaf.”

Weet u wat er momenteel aan Nederlands drama op televisie is te zien?

“Ik kan hier geen Nederlandse tv ontvangen dus ik moet het vooral hebben van wat mensen erover op Facebook posten, wat gelukkig veel is.”

Heeft u behalve schrijven nog andere bronnen van inkomsten?

“Ik regisseer dus ook en vertaal soms scripts of pitches naar het Engels. Dat vind ik wel één van de lastigste dingen van het vak, dat je nooit precies weet wanneer het volgende project zich aanbiedt. Zodra een klus afloopt schieten er meteen twee gedachten door mijn hoofd. De eerste: ‘yay het is bijna klaar dan kan ik eindelijk die serie bingen!’ en daarna meteen: ‘oh nee wat nu?’. Gelukkig is er tot nu toe altijd vrij snel weer iets op mijn pad gekomen en moet ik het bingen weer even uitstellen.”

Welke film had u willen schrijven?

“Oh, dat zijn er heel erg veel! Films zoals bijvoorbeeld The Princess Bride, Enchanted en Labyrinth moeten een feest zijn geweest om te schrijven. Pleasantville vind ik ook echt een briljant gegeven en ik ben nu net de serie I may destroy you aan het kijken, dat is ook zo ongelooflijk goed geschreven.”

Wat is uw sterkste punt als schrijver?

“Ik denk dat mijn kracht ligt in de structuur en ervoor zorgen dat alles wat gebeurt, voortkomt uit de motivaties van de personages. Zelf voel ik me altijd het prettigst als ik in een genre werk want ik merk dat die structuur, en ook het type verhalen, me erg liggen. Een arthouse film of een drama zou ik niet kunnen schrijven, maar voor een musical, horror, romcom of fantasy (of een combinatie daarvan) mag je me altijd wakker maken!”

Wat moet u als schrijver nog leren?

“Heel veel, maar waar ik nu bijvoorbeeld veel mee bezig ben is of een script pakkend leest. Vooral voor de internationale markt merk ik hoe belangrijk dat is. Een oud-klasgenoot van mij in LA kan zo ontzettend mooi schrijven dat je zijn scripts echt voor je plezier leest. Dat is bij mij niet zo. Omdat ik veel van mijn werk ook zelf regisseer wil ik nog weleens kort door de bocht zijn. Ik heb het dan al zo duidelijk in mijn hoofd dat ik denk dat iedereen het ook al meteen voor zich ziet, wat natuurlijk totaal niet het geval is. Een eerste versie van een speelfilm is bij mij vaak maar 50 pagina’s omdat ik te snel bij het einde wil komen.” 

Van wie heeft u het vak geleerd?

“Ik heb heel veel geleerd van mijn klasgenoten op CalArts. We hadden een kleine klas met mensen afkomstig uit meerdere continenten. We voelden ons allemaal aangetrokken tot verschillende soorten verhalen, maar ik denk dat we veel van elkaar geleerd hebben in hoe we verhalen vinden en benaderen. Vooral als het ging om welke verhalen voor mij persoonlijk belangrijk zijn om te vertellen en hoe ik die het beste in een film kon omzetten, had ik enorm veel aan ze. Nu, jaren later, zijn we nog steeds de eersten die elkaars scripts lezen.
In Nederland heb ik ontzettend veel geleerd van Ernie Tee en Marijn Bloemen, die mij meer dan eens fantastisch begeleid hebben bij projecten en mij altijd enorm motiveerden, en inspireerden, om echt alles uit een verhaal te halen. Als ik nu vastzit dan vraag ik ze in mijn hoofd nog altijd om advies.”

Aan wie moet de Yfke van Berckelaer schrijfbokaal worden uitgereikt?

“Hahaha, nou ik weet niet of iemand daar nou zo blij mee moet zijn, maar ik zou die bokaal graag willen geven aan Alexandra Penrhyn Lowe en Michiel ten Kleij omdat zij fantastische werelden kunnen neerzetten, die je meteen voor je ziet en waar je meteen in wilt leven. Ik word er altijd heel gelukkig van als ik iets van ze lees en baal ook altijd als het afgelopen is omdat ik meer wil.”  

Wilt u nog iets kwijt?

“Ik ben heel blij om te zien dat er de afgelopen jaren in Nederland meer ruimte is gekomen voor genreprojecten en ik hoop erg dat deze trend zich blijft voortzetten. We zijn een klein land dat enorm veel talent huisvest en juist door verschillende makers de kans te geven om verhalen te vertellen die net anders zijn, zijn er hele interessante en unieke projecten, waar we in Nederland heel trots op mogen zijn.”