Hoe Quentin Tarantino zelf de ster werd

De beste scenario’s komen tot stand door heftige conflicten of via de meest bizarre omwegen. In de serie anekdotes over het schrijfproces het omstreden auteurschap van Pulp Fiction.
 

Op de posters van The Hateful Eight staat boven de titel met even grote letters niet de naam van een beroemd acteur maar die van Quentin Tarantino. Samen met Hitchcock en misschien Spielberg, is Tarantino de enige filmmaker uit de geschiedenis wiens naam de voornaamste reden is voor het grote publiek om zijn films te bezoeken. Dit is geen toeval. Wie Tarantino’ s komeetachtige opkomst medio jaren negentig bestudeert, komt tot de ontdekking dat hij niet alleen een meester is van de cinema maar ook een meester van zelfpromotie.

Voortijdig schoolverlater Tarantino wilde acteur worden maar belandde als bediende in de fameuze, inmiddels gesloten, videotheek Video Archives tussen een club andere misfits. Samen bekeken en bespraken ze de onuitputtelijke voorraad horror, western, kungfu en gangsterfilms en verzonnen allerlei zotte theorieën over de onderliggende betekenis. Dit was Tarantino’s filmschool. Op een gegeven moment begon de vriendenclub hun eigen scripts te schrijven. Ze leenden elkaars scènes en verruilden dialogen. Zo ontstonden de scripts waar Tarantino zijn reputatie mee zou bouwen.

Samen met zijn meest getalenteerde collega, Roger Avary, deed Tarantino pogingen om daadwerkelijk de sprong te maken naar regisseren. Hun oorspronkelijke plan was een trilogie van korte films, een geregisseerd door Tarantino, een door Avary en een door een derde regisseur. Maar het zou allemaal anders lopen
Met producer Lawrence Bender en acteur Harvey Keitel maakte Tarantino zijn regiedebuut, dat hoge ogen gooiden op het Sundance filmfestival. De gangsterfilm Reservoir Dogs was totaal anders dan de doorsnee Amerikaanse Indie. Geen gevoelig drama over een sociaal verantwoord thema, maar aanstekelijk bruut geweld afgewisseld met gangsters die lekker politiek incorrect bakkeleien over de betekenis van Madonna-liedjes; precies zoals de jongens bij Video Archives dat deden.
Ook de regisseur zelf bleek een attractie voor pers en publiek: een wandelende filmencyclopedie, bruisend van de energie, dol op provoceren. Kritiek op geweld in Reservoir Dogs beantwoorde hij met: “I love violent movies. What I find offensive is that Merchant-Ivory shit.” Zijn naam was gevestigd. Tony Scott en Oliver Stone verfilmden respectievelijk zijn scripts True Romance en Natural Born Killers. Beide films zaten vol met teksten en scènes uit Tarantino’s tijd bij Video Archives, maar een bedankje voor zijn oude vrienden kon er niet af.

Tarantino kreeg een ontwikkelingsdeal voor een nieuw project. Hij greep terug op het trilogie-idee, alleen zou hij nu alles regisseren. Twee verhalen kwamen uit zijn koker, het derde – over een bokser die weigert een match te verliezen – was van Avary. Tarantino trok zich terug in Amsterdam om te schrijven. Avary voegde zich bij hem. Ze doken in hun archieven, plunderden hun oude scripts, combineerden, verdraaiden en verfijnden ideeën. Het eindresultaat was het script Pulp Fiction, dat zou worden gemaakt door de onafhankelijke producent Miramax.

Door spraakmakende mediaoptredens, waarin hij zichzelf neerzette als brutale rebel en ultieme fan, groeide intussen Tarantino’s reputatie als coolste nieuwe talent. Wellicht begrepen Tarantino en de producenten van Miramax, erkende meesters in gehaaide promotie, de ster-potentie van de jonge filmmaker en verklaart dit wat er vervolgens gebeurde.
Avary was verwikkeld in zijn regiedebuut Killing Zoe, toen hij van Tarantino’ s advocaat het verzoek kreeg om zijn ‘Written by’ credit voor Pulp Fiction te verruilen voor ‘Story by’. Dit zou volgens Tarantino meer recht doen aan zijn input. Ruzie was het gevolg. Volgens Avary dreigde Tarantino zelfs al zijn werk uit de film te knippen. Avary had veel geld geïnvesteerd in Killing Zoe. Dit deed hem besluiten in te stemmen met zijn nieuwe credit, voor een deel van de winst. Zo kon Pulp Fiction worden afsloten met  ‘Written and directed by Quentin Tarantino’.

Zoals bekend werd Pulp Fiction een succes, meer dan een succes. Het werd een fenomeen: de eerste Indie die meer dan 200 miljoen dollar verdiende en een nieuwe generatie van postmoderne geweldscinema inspireerde. De film won de Gouden Palm in Cannes en Tarantino en Avary werden onderscheiden met de Oscar voor het Beste Scenario. Maar het was het einde van een mooie vriendschap.
Avary bouwde een respectabele carrière op. Hij schreef onder andere het script van Paul Verhoevens nooit gerealiseerde Jezus-film. Maar het is Tarantino die een bijna onaantastbare positie heeft ontwikkeld. Is Tarantino een matennaaiende carrièrejager? Of is het script van Pulp Fiction voor het merendeel zijn werk en vond hij dat de credits dit op bepaalde manier moesten weergeven? In interviews geeft hij hier gemengde antwoorden op. Misschien weet hij het zelf ook niet zeker.

Bron: Down and Dirty Pictures – Peter Biskind